TMĐT

Bán hàng online sẽ được định danh và xác thực điện tử

Published

9 tháng ago

2 Tháng 3, 2025

Những người bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử sẽ phải thực hiện định danh và xác thực điện tử. Đây là một trong những điều kiện nhằm bảo vệ người mua hàng trên không gian mạng. Tuy nhiên việc này cũng dấy lên lo ngại về lộ, lọt thông tin người bán hàng.

Tại dự thảo luật Thương mại điện tử (TMĐT), Bộ Công thương đề xuất người bán phải thực hiện định danh và xác thực điện tử (tên thương nhân, địa chỉ, mã số định danh, mã số thuế thu nhập cá nhân) trước khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ và thông tin cho nền tảng TMĐT. Ngoài ra, người bán cũng phải công bố công khai điều kiện giao dịch chung, giá cả, vận chuyển và giao nhận, phương thức thanh toán (nếu có); minh bạch thông tin hàng hóa, dịch vụ, các quy định về bảo vệ thông tin cá nhân, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Việc định danh người bán hàng online còn tạo công bằng đối với hộ kinh doanh truyền thống, bởi họ cũng phải đáp ứng yêu cầu về giấy phép kinh doanh, khai báo địa điểm kinh doanh, doanh thu tính thuế.

TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội

Phạt từ 30 – 40 triệu đồng đối với chuyển giao thông tin người tiêu dùng cho bên thứ ba

Theo Nghị định số 24/2025 (vừa ban hành ngày 21.2), Chính phủ tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong đó, chuyển giao thông tin của người tiêu dùng cho bên thứ ba sẽ bị phạt 30 – 40 triệu đồng, tăng 20 triệu đồng so với quy định cũ. Phạt tiền gấp 2 lần mức phạt tiền đối với trường hợp thông tin có liên quan là dữ liệu cá nhân nhạy cảm của người tiêu dùng. Phạt tiền gấp 4 lần mức tiền phạt đối với hành vi vi phạm trong trường hợp do tổ chức thiết lập, vận hành nền tảng số thực hiện.

Những quy định mới này được đưa ra trong bối cảnh giao dịch TMĐT bùng nổ, đi kèm theo đó là chất lượng hàng hóa kém, hàng giả tràn lan. Tại trang chonghanggia.online.gov.vn, trung bình mỗi năm Bộ Công thương tiếp nhận và xử lý hơn 200 kiến nghị liên quan đến các hành vi như không đăng ký, thông báo website, ứng dụng, cung cấp sản phẩm không đảm bảo chất lượng, giả mạo doanh nghiệp khác nhằm lừa đảo khách hàng.

Số lượng các vụ vi phạm hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ mỗi năm mỗi tăng. Năm 2022, Cục TMĐT và Kinh tế số đã yêu cầu các doanh nghiệp và tổ chức hoạt động TMĐT gỡ bỏ, khóa 1.663 gian hàng với 6.437 sản phẩm vi phạm; chặn 5 website vi phạm có dấu hiệu lợi dụng TMĐT để kinh doanh hàng giả, hàng nhái và hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Qua năm 2023, gỡ bỏ hơn 20.000 gian hàng với hơn 50.000 sản phẩm vi phạm. Năm 2024, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện, xử lý 3.124 vụ vi phạm (tăng 266% so với năm 2023), chuyển cơ quan điều tra 4 vụ, xử phạt vi phạm hành chính 48 tỉ đồng (tăng 220% so với năm 2023); đặc biệt, trị giá hàng hóa vi phạm trên 34 tỉ đồng (tăng 440% so với năm 2023).

PGS-TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho biết không chỉ ở VN mà các sàn TMĐT nước ngoài yêu cầu người bán (doanh nghiệp, cá nhân) đều phải định danh. Mua bán hàng hóa, dịch vụ trên nền tảng TMĐT mà không xác định được danh tính người bán thì người mua khá bấp bênh. Không những người tiêu dùng chịu thiệt khi người bán hàng ẩn danh mà việc này còn mở ra cánh cửa cho hàng giả, hàng nhái tràn lan trên thị trường. Khi không xác định được người bán, cơ quan chức năng sẽ không thể quản lý được về thuế, thất thu ngân sách.

Tương tự, TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và công nghệ Hà Nội, đánh giá việc định danh là cần thiết vì xác định được trách nhiệm của người bán hàng, nguồn gốc của sản phẩm, trong trường hợp có xảy ra tranh chấp cũng dễ xử lý hơn. Thực tế, người tiêu dùng tham gia mua sắm trực tuyến hiện đang gặp khó khăn vì thiếu minh bạch thông tin sản phẩm, dịch vụ và thông tin của người bán như địa chỉ, điện thoại liên hệ hay các phương tiện khác. Thậm chí trong đơn hàng nhận được cũng không có thông tin về người bán. Đồng thời, cơ chế giải quyết tranh chấp trên môi trường trực tuyến chưa hiệu quả, khiến người tiêu dùng ít được bảo vệ khi quyền, lợi ích bị xâm phạm. Trong nhiều trường hợp, người mua hàng và người bán không giải quyết được mâu thuẫn phát sinh trong quá trình giao dịch nhưng lại không có cách nào giải quyết, gây khó khăn cho người tiêu dùng. Hơn nữa, việc định danh người bán hàng online còn tạo công bằng đối với hộ kinh doanh truyền thống, bởi họ cũng phải đáp ứng yêu cầu về giấy phép kinh doanh, khai báo địa điểm kinh doanh, doanh thu tính thuế.

Lo lộ, lọt thông tin người bán

Theo “Báo cáo toàn cảnh thị trường sàn bán lẻ trực tuyến 2024 và dự báo 2025” do Metric mới phát hành, tổng doanh số của 5 sàn TMĐT phổ biến nhất tại VN hiện nay (Shopee, Lazada, TikTok Shop, Tiki và Sendo) trong năm 2024 đạt 318.900 tỉ đồng, tăng trưởng 37,36% so với năm 2023. Còn theo nhận định của Bộ Công thương, TMĐT tại VN dự báo có sự tăng trưởng mạnh mẽ với 55% người dân tham gia mua sắm trực tuyến, giá trị mua hàng hóa và dịch vụ trực tuyến trung bình đạt 600 USD/người/năm và doanh số TMĐT bán lẻ B2C (các giao dịch thương mại giữa doanh nghiệp với đối tượng khách hàng là những cá nhân qua nền tảng internet) tăng trưởng khoảng 25% mỗi năm và ước đạt 35 tỉ USD vào năm 2025, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của cả nước.

Với giá trị và sự tăng trưởng mạnh mẽ, việc siết lại chất lượng, kiểm soát thuế thông qua định danh người bán hàng online là cần thiết. Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là bảo mật thông tin người bán hàng trên sàn TMĐT khi định danh. Ông Đinh Trọng Thịnh cho rằng các chủ sàn cần có hệ thống bảo mật và trách nhiệm bảo vệ thông tin mà người bán hàng khai báo, tránh tình trạng bị kẻ gian lấy và bán ra ngoài. Sàn TMĐT biết người bán là ai, trong trường hợp xảy ra tranh chấp về chất lượng sản phẩm thì xử lý. “Trước tình trạng mua bán thông tin tràn lan hiện nay trên mạng, các sàn cần tăng tính bảo mật an toàn thông tin cho người bán”, ông Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.

Nhìn từ khía cạnh khác, ông Nguyễn Ngọc Tú cho rằng mức phạt bị lộ thông tin cá nhân hiện nay còn khá thấp, chưa đủ biện pháp răn đe nên mới có tình trạng mua bán thông tin cá nhân tràn lan. Để người bán hàng yên tâm kê khai thông tin trên các sàn TMĐT, cần có biện pháp bảo vệ được những thông tin này không bị bán hay trao đổi cho bên thứ ba. Do đó cần có quy định ràng buộc các sàn bảo mật thông tin của người bán cũng như có biện pháp chế tài để kiểm soát. Trong trường hợp phạt hành chính chỉ vài chục triệu đồng khi bị phát hiện thì cũng không đủ răn đe nên cần có quy định xử lý hình sự khi cần.

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm an ninh mạng Athena, nhấn mạnh: Các sàn TMĐT phải đảm bảo các điều kiện mà Bộ Công thương đưa ra khi thành lập sàn về mặt kỹ thuật, bảo mật thông tin. Khi nói đến TMĐT thì không chỉ mua bán trong nước mà còn mua bán xuyên biên giới.

“Quy định mới áp dụng dành cho người bán hàng trong nước, vậy có dành cho người nước ngoài hay không? Các sàn TMĐT Trung Quốc khi bán hàng vào VN có tuân thủ quy định này? Trong trường hợp không tuân thủ thì có biện pháp chế tài gì hay không?”, ông Võ Đỗ Thắng đặt câu hỏi và khẳng định: “Chuyện mất dữ liệu thông tin trên sàn chỉ là một phần cần xem xét nhưng cũng không đáng lo ngại khi có luật An ninh mạng, các sàn phải tuân thủ bảo mật thông tin cho người bán. Vấn đề là cần tạo công bằng trong khai báo thông tin, người bán hàng trong nước khai báo mà nước ngoài không khai báo thì như thế nào”.

Theo Thanhnien.vn

Khởi Nghiệp

Khi niềm tin của khách hàng trở thành định hướng kinh doanh trên thương mại điện tử

Published

11 giờ ago

30 Tháng mười một, 2025

Admin Admin

Không chỉ là cuộc đua về giá, các nhà bán hàng trên Shopee cho thấy chiến lược phát triển dựa trên trải nghiệm khách hàng chính là chìa khóa để định hướng kinh doanh tăng trưởng dài hạn.

Giữa hàng loạt lựa chọn trên sàn thương mại điện tử, động lực khiến người tiêu dùng bấm thanh toán không chỉ là mức giá hấp dẫn, mà còn là cảm giác an tâm khi mua sắm. Bởi vậy, nhiều nhà bán hàng trực tuyến đã và đang chú trọng xây dựng uy tín từ những khâu nhỏ nhất trong quá trình vận hành.

Nhà bán hàng mới và hành trình xây dựng uy tín từ những điều nhỏ nhất

Chỉ sau hơn hai năm mở bán, gian hàng chuyên sản phẩm chăm sóc thú cưng KangPet đã có hơn 14,5 nghìn lượt theo dõi, trở thành shop (cửa hàng) yêu thích trên Shopee.

Theo anh Thế Anh, một nhà bán hàng mới muốn tạo dựng uy tín trên sàn thương mại điện tử cần làm tốt cả ở sản phẩm và dịch vụ. Do đó, KangPet chú trọng đầu tư từ khâu đóng gói đến chăm sóc khách hàng trước và sau khi nhận hàng.

“Nhà bán hàng không chỉ bán sản phẩm, mà còn bán trải nghiệm. Với những đánh giá tốt, KangPet sẽ gửi thêm phiếu ưu đãi cho lần mua hàng tiếp theo. Nếu khách hàng chưa hài lòng, chúng tôi sẽ tiến hành kiểm tra lại đơn hàng và hỗ trợ đổi trả miễn phí”, anh Thế Anh nói thêm.

Bên cạnh kế hoạch và chiến lược riêng, đại diện KangPet nhận định nhãn hiệu “Shop yêu thích” từ Shopee cũng góp phần nâng cao trải nghiệm và niềm tin từ người tiêu dùng.

Shop yêu thích trên Shopee là nhãn hiệu dành cho các gian hàng có doanh số bán hàng và hiệu quả hoạt động tốt, đồng thời phải đạt được mức điểm cao ở các tiêu chí như tỷ lệ phản hồi khách hàng, điểm đánh giá, tỷ lệ đơn hàng thành công… Do đó, ngay từ những ngày đầu, KangPet đã đặt mục tiêu đạt nhãn hiệu này nhanh nhất có thể bằng sự chỉn chu trong kinh doanh.

Chia sẻ về Mega Sale 11.11 vừa qua, đại diện KangPet cho biết số lượng đơn hàng đã tăng gấp 3 đến 5 lần so với ngày thường. Với anh Thế Anh, tất cả những thành công đạt được, từ sự tin tưởng của khách hàng đến doanh thu ổn định với nguồn lực tối ưu, khiến nhà bán hàng như anh cảm thấy an tâm hơn trong quá trình vận hành, kinh doanh trên sàn.

Hướng tới mùa mua sắm cuối năm, KangPet kỳ vọng tiếp tục tăng trưởng thông qua việc mở rộng danh mục sản phẩm, tối ưu gian hàng và nâng cấp dịch vụ chăm sóc khách hàng.

8 năm duy trì niềm tin người tiêu dùng của thương hiệu thời trang GenZ

SSStore.Aesthetic là minh chứng điển hình cho hành trình phát triển bền bỉ xây dựng vị thế trên sàn thương mại điện tử. Gia nhập Shopee từ 8 năm trước, thương hiệu thời trang này đã trở thành lựa chọn quen thuộc của các bạn trẻ theo đuổi phong cách năng động, cá tính.

Anh Dương Trung Nhân, đại diện thương hiệu chia sẻ rằng, từ những ngày đầu, SSStore.Aesthetic xác định thương mại điện tử đã thay đổi hành vi tiêu dùng và anh cùng đội ngũ muốn là những người đón đầu xu hướng đó.

Trong suốt 8 năm qua, ba yếu tố cốt lõi anh Nhân luôn hướng đến để xây dựng vị thế cho SSStore.Aesthetic gồm: chất lượng ổn định – phản hồi nhanh – chính sách đổi trả minh bạch. Mỗi hình ảnh đăng tải trên sàn đều thể hiện rõ chất liệu, phom dáng, giúp người mua yên tâm lựa chọn. Đồng thời, đội ngũ chăm sóc khách hàng cũng túc trực 24/7 để xử lý mọi yêu cầu.

Nhờ sự kiên trì ấy, SSStore.Aesthetic nhận được sự tin tưởng của đông đảo khách hàng, với hơn 425.000 lượt theo dõi trên Shopee và đạt nhãn hiệu Shop yêu thích+. Anh Nhân cho biết việc duy trì nhãn hiệu này chưa bao giờ dễ dàng, bởi chỉ một trải nghiệm chưa tốt cũng có thể ảnh hưởng đến uy tín của cả gian hàng.

Không chỉ chú trọng vận hành, shop cũng tận dụng hệ thống dữ liệu Shopee để phân tích doanh số, hành vi mua sắm và tối ưu kế hoạch kinh doanh. “Nhờ có hệ thống từ Shopee, chúng tôi có thể tiết kiệm chi phí, thời gian và tập trung hơn vào việc nâng cao trải nghiệm khách hàng”, anh nói.

Số lượng đơn hàng trong sự kiện Mega Sale 11.11 tăng gấp 10 lần so với ngày thường là thành quả ấn tượng của SSStore.Aesthetic. Theo anh Nhân, tỷ lệ khách hàng quay lại không ngừng tăng qua từng năm cũng là minh chứng cho niềm tin bền chặt giữa thương hiệu và người tiêu dùng.

Cuối năm nay, thương hiệu tập trung đẩy mạnh sản xuất các dòng jeans và áo thun, nhằm đáp ứng nhu cầu chuẩn bị Tết Nguyên đán của người tiêu dùng.

Câu chuyện của KangPet và SSStore.Aesthetic cho thấy, dù là một nhà bán hàng mới bắt đầu, hay là thương hiệu đã gắn bó nhiều năm với thương mại điện tử, uy tín vẫn là yếu tố cốt lõi quyết định sự thành công.

Trong nỗ lực xây dựng và duy trì vị thế của nhà bán hàng, các sàn thương mại điện tử như Shopee đóng vai trò quan trọng, cung cấp công cụ hỗ trợ vận hành và các chương trình giúp nâng cao độ nhận diện, từ đó tạo môi trường kinh doanh – mua sắm an toàn, minh bạch trên không gian số.

Ver2Solution theo Dân trí

Trong Nước

Amazon đặt tham vọng tiếp theo vào thị trường Việt Nam

Published

1 tuần ago

22 Tháng mười một, 2025

Admin Admin

Khoản đầu tư của Amazon kỳ vọng giúp Việt Nam chuyển đổi từ công xưởng có biên lợi nhuận thấp thành trung tâm thương mại điện tử của khu vực, Amazon đặt tham vọng tiếp theo vào thị trường Việt Nam.

Kế hoạch đưa Việt Nam thành trung tâm xuất khẩu thương mại điện tử tại Đông Nam Á từ năm 2026 của Amazon đánh dấu một ngã rẽ quan trọng. Từ vị thế cường quốc sản xuất phụ thuộc nhiều vào lắp ráp, “Con rồng đang lên của châu Á” dần tiến sâu hơn vào thương mại tích hợp số, nơi thương hiệu, dữ liệu và hạ tầng nền tảng quyết định phần lớn giá trị, theo Asia Times.

Trong 10 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cả nước đạt khoảng 391 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Khu vực FDI chiếm khoảng 76% tổng kim ngạch phản ánh mức độ hội nhập sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu trong các ngành điện tử, máy móc và dệt may.

Dẫu vậy, phần lớn hàng hóa vẫn dừng ở khâu sản xuất theo hợp đồng và lắp ráp với biên lợi nhuận thấp trong khi phần “giá trị” của sản phẩm thường được gia công ở nước ngoài.

Vì vậy, thách thức của Việt Nam là chuyển từ sản xuất thuê sang mô hình coi trọng đổi mới, xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường số.

Tham vọng của Amazon

Đà phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử trong nước mở ra một hướng đi đúng đắn. Quy mô bán lẻ trực tuyến Việt Nam ước tính đạt 25-32 tỷ USD trong năm 2025, với mức tăng gần 20%/năm.

Xuất khẩu thương mại điện tử xuyên biên giới cũng tăng tốc từ khoảng 3,5 tỷ USD năm 2023 lên 5,8 tỷ USD cho năm 2028. Trong 5 năm qua, số lượng sản phẩm Việt Nam được niêm yết trên Amazon đã tăng hơn 300%, với 18 triệu mặt hàng được bán trên toàn cầu.

Quyết định của Amazon cũng phù hợp với lộ trình này. Bằng cách chọn Việt Nam làm trung tâm xuất khẩu khu vực, tập đoàn đang tích hợp hoạt động sản xuất nội địa vào mạng lưới logistics và bán lẻ toàn cầu, đóng cả 2 vai trò là xương sống logistics và nền tảng chuỗi cung ứng kỹ thuật số.

Là một mạng lưới logistics, Amazon cung cấp dịch vụ kho bãi, đóng gói và giao hàng chặng cuối thông qua các chương trình Hoàn tất đơn hàng bởi Amazon (Fulfillment by Amazon) và Logistics toàn cầu (Global Logistics)

Hàng hóa sản xuất tại Việt Nam giờ đây có thể được vận chuyển trực tiếp đến các trung tâm phân phối ở nước ngoài của Amazon, đặc biệt là tại Mỹ và châu Âu, giúp rút ngắn thời gian giao hàng và chi phí giao dịch.

Đối với các nhà xuất khẩu nhỏ, những hiệu quả này có thể quyết định liệu doanh số bán hàng toàn cầu có đạt hiệu quả về mặt thương mại hay không.

Ở vai trò nền tảng chuỗi cung ứng, Amazon kết nối nhà sản xuất với người tiêu dùng thông qua xử lý thanh toán công cụ tiếp thị phân tích dữ liệu và quản trị tuân thủ.

Người bán hàng Việt Nam sẽ không chỉ tiếp cận thị trường nước ngoài mà còn được tiếp cận các hệ thống giúp quản lý thương hiệu, giá cả và dịch vụ hậu mãi, vốn là những chức năng mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) thường không thể đáp ứng.

Trên thực tế, Amazon giúp giảm chi phí gia nhập thương mại điện tử quốc tế, đồng thời mở rộng nền tảng kỹ năng cần thiết để các công ty cạnh tranh toàn cầu.

Việt Nam hưởng lợi gì?

Việc tham gia vào mạng lưới này kỳ vọng giúp Việt Nam chuyển dịch cơ cấu xuất khẩu từ lắp ráp giá trị thấp sang thương mại kỹ thuật số giá trị cao hơn.

Bên cạnh đó, hoạt động này có thể đẩy nhanh đầu tư vào hiện đại hóa kho bãi, vận tải và hải quan, khi cả doanh nghiệp Nhà nước và tư nhân đều điều chỉnh để đáp ứng các tiêu chuẩn hậu cần của Amazon.

Ngoài ra, đóng vai trò quan trọng không kém là kênh kinh nghiệm thực tế giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận kỳ vọng của người tiêu dùng toàn cầu và văn hóa vận hành dựa trên dữ liệu từ đó thúc đẩy đổi mới và nâng chất lượng sản phẩm.

Tuy nhiên, những lợi ích này không được đảm bảo chắc chắn. Chi phí logistics của Việt Nam vẫn thuộc hàng cao nhất châu Á, khoảng 17% GDP, và việc quản trị thương mại số vẫn chưa đồng đều. Amazon có thể “mang” thị trường về gần Việt Nam hơn, nhưng không thể thay thế việc cải cách chính sách và cơ sở hạ tầng một cách nhất quán.

Nếu thủ tục hải quan kết nối chuỗi cung ứng và thanh toán số không được nâng cấp trong khi phí dịch vụ FBA vẫn là gánh nặng, sẽ có nguy cơ về một nền kinh tế kỹ thuật số hai tốc độ khi các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI hấp thụ được chi phí ma sát còn nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) nội địa bị bỏ lại ngoài chuỗi logistics toàn cầu.

Bối cảnh khu vực cũng tạo thêm áp lực tăng trưởng cho Việt Nam. Doanh số thương mại điện tử xuyên biên giới tại Đông Nam Á đạt 17 tỷ USD vào năm 2024. Trong khi Indonesia dẫn đầu về thị phần thị trường, Thái Lan, Malaysia và Philippines cũng ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ. Riêng Singapore tiếp tục dẫn đầu về mảng thanh toán và logistics.

Đối với Việt Nam, việc duy trì lợi thế mới nổi sẽ phụ thuộc vào việc liệu đất nước có thể tăng cường năng lực thể chế, đảm bảo quyền tiếp cận công bằng cho các doanh nghiệp trong nước và tích hợp cơ sở hạ tầng kỹ thuật số này vào chiến lược thương mại rộng lớn hơn hay không.

Xét cho cùng, động thái của Amazon phản ánh sự tái cấu trúc thương mại chứ không phải là một bước đột phá đột ngột.

Nếu được triển khai tốt, mối quan hệ đối tác này có thể giúp Việt Nam chuyển đổi trọng tâm sang việc tạo ra giá trị không chỉ bằng cách tăng doanh số, mà còn bằng cách nắm bắt phần lợi nhuận phân phối vốn lâu nay rơi vào tay các trung gian nước ngoài.

Đây sẽ là một thay đổi âm thầm nhưng đáng kể khi “Made in Viet Nam” ngày càng đồng nghĩa “Marketed from Viet Nam”.

Ver2Solution theo Znews

Trong Nước

Làm thế nào để các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam cạnh tranh lại Shopee và Tiktok

Published

1 tuần ago

20 Tháng mười một, 2025

Admin Admin

Khi không thể cạnh tranh về giá và quy mô, các doanh nghiệp thương mại điện tử Việt Nam đang đặt cược vào sự khác biệt, từ việc tuyển chọn người bán kỹ càng đến xây dựng cộng đồng khách hàng trung thành. Làm thế nào để các sàn thương mại điện tử tại Việt Nam cạnh tranh lại Shopee và Tiktok.

Chỉ một thập kỷ sau khi thành lập, Shopee đã vươn mình thành một “gã khổng lồ” ở Đông Nam Á. Khả năng kiểm soát chặt chẽ người bán chính là một phần lý do giúp nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) này có lãi trong suốt 4 quý vừa qua.

Khi cả TikTok Shop và Lazada cũng đồng loạt tăng phí, biên lợi nhuận của các nhà bán hàng trên toàn khu vực đang ngày càng bị thu hẹp. Vậy họ còn lựa chọn nào khác? Họ có thể bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng (D2C), nhưng đây là một hướng đi rất tốn kém.

Trong bối cảnh đó, liệu các sàn TMĐT ngách tại Việt Nam có phải là một lối thoát?

Lối đi riêng tại Việt Nam: Chọn lọc thay vì đại trà

Tại Việt Nam, một số “tay chơi” ngách đang cố gắng tạo ra sự khác biệt. Đơn cử là Bidu, một ứng dụng mua sắm thời trang và làm đẹp. CEO San Lee nhấn mạnh rằng không giống các đối thủ lớn, Bidu “không cho phép bất kỳ ai cũng có thể bán hàng.“ Nền tảng này chọn lọc người bán một cách kỹ càng.

Ông nói thêm: “Hầu hết các thương hiệu thời trang nội địa ở Việt Nam hiện có nguy cơ đánh mất bản sắc khi tham gia các sàn TMĐT đại chúng.”

Ra mắt năm 2021, Bidu hiện là nơi quy tụ hơn 500 thương hiệu thời trang nội địa cùng các nhà bán hàng Hàn Quốc. Thay vì trở thành một khu chợ trời (bazaar), Bidu muốn xây dựng hình ảnh một cửa hàng boutique (thời trang chọn lọc), nơi người mua tìm đến phong cách chứ không chỉ săn giảm giá.

Dựa vào các cộng đồng thời trang và làm đẹp để thu hút khách hàng, Bidu cho biết người mua chi trung bình 1,3 triệu đồng (49 USD) cho mỗi đơn hàng, cao hơn gần 1,7 lần so với danh mục thời trang trên Shopee. Bidu cũng cam kết hoàn tiền gấp đôi nếu phát hiện sản phẩm là hàng giả hoặc kém chất lượng.

Nhìn về tương lai, ông Lee rất lạc quan. Ông lấy ví dụ từ Hàn Quốc, nơi có sự quan tâm lớn đến thời trang ngách. Musinsa, chẳng hạn, đã phát triển từ một cộng đồng streetwear nhỏ thành một công ty có doanh thu hàng năm gần 733 triệu USD vào năm 2023.

“Sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng đó chính là những gì đang bắt đầu diễn ra ở Việt Nam và Đông Nam Á,” ông Lee nói.

Nhưng trước hết, phải sống sót đã

Dù có chiến lược rõ ràng, các sàn ngách như Bidu phải đối mặt với một thực tế khắc nghiệt: người bán có thể phàn nàn về phí của Shopee, nhưng việc chuyển sang một nền tảng không có đủ người mua là điều gần như vô nghĩa.

“Chắc chắn người bán không vui khi phí tăng, nhưng phần lớn sẽ chấp nhận ‘gánh’ khoản chi phí này,” Christopher Beselin, chủ tịch và đồng sáng lập của Intrepid Group, cựu CEO của Lazada Việt Nam, nhận định. “Shopee vẫn là nền tảng có lượng truy cập lớn nhất, và người bán sẽ đi theo dòng traffic đó.”

Theo ông Beselin, việc thu hút người mua không hề rẻ, và đây chính là rào cản lớn nhất. Để kinh doanh hiệu quả, các sàn ngách cần cả những người mua có ý định mua hàng rõ ràng và tần suất mua sắm cao. Đây là “điều khó đạt được khi bạn không phải là cái tên đầu tiên xuất hiện trong tâm trí khách hàng như các sàn TMĐT đa ngành.”

“Nhiều sàn TMĐT ngách đã đánh giá thấp chi phí để tạo ra khối lượng giao dịch thực sự. Ngoài traffic và công nghệ, bạn còn cần logistics, sự đa dạng về hàng hóa, niềm tin của người tiêu dùng và các đơn vị hỗ trợ,” ông nói thêm.

Môi trường huy động vốn ảm đạm hiện nay càng khiến tình hình thêm khó khăn: Theo dữ liệu của Tech in Asia, không có sàn TMĐT ngách nào ở Đông Nam Á công bố gọi vốn thành công trong năm qua.

Đó là lý do nhiều người bán vẫn trung thành với Shopee. Dù lợi nhuận giảm, doanh số của họ vẫn tăng trưởng vì Shopee dùng chính khoản phí thu được để tái đầu tư vào các chương trình giảm giá, khuyến mãi nhằm kích cầu. Phí trên các sàn ngách có thể thấp hơn, nhưng doanh số thường rất hạn chế.

Những mô hình khác trong khu vực

Sân chơi cho các sàn TMĐT ngách ở Đông Nam Á vốn đã luôn eo hẹp. Trong năm qua, ngay cả những tên tuổi lớn như nền tảng rao vặt Carousell và sàn thời trang Zalora cũng đã phải cắt giảm nhân sự.

Để tồn tại, họ phải tìm hướng đi khác. Từ năm 2020, Zalora (Singapore) đã cung cấp các dịch vụ hỗ trợ TMĐT cho các thương hiệu thời trang, trong khi sàn mỹ phẩm Sociolla của Indonesia lại đặt cược tương lai vào chuỗi cửa hàng vật lý. Về tài chính, cả hai đều tuyên bố đã có lãi.

Một ví dụ khác là Preloved của Indonesia, một sàn TMĐT chuyên về thời trang cũ ra mắt tháng 5/2024. Khác với Bidu, Preloved cho phép gần như mọi người đều có thể mua bán. Nền tảng này đã tăng trưởng 20-30% mỗi tháng và đạt khoảng 360.000 người dùng, phần lớn đến một cách tự nhiên qua mạng xã hội. Sức hút lớn của Preloved là mức hoa hồng cố định chỉ 5%, bằng một nửa so với Shopee.

Tương lai nào cho các sàn ngách?

Dù đối mặt nhiều thách thức, các sàn ngách vẫn có những lợi thế riêng. Theo Akinori Kubo, giám đốc điều hành mảng TMĐT toàn cầu tại AnyMind Group, họ “tiếp cận được những phân khúc khách hàng hoặc cộng đồng rất đặc thù, và đôi khi còn xây dựng được niềm tin cao hơn.”

Tuy nhiên, ông cho rằng quy mô và độ phủ vẫn là yếu tố quyết định. Vì vậy, “thay vì là một lựa chọn thay thế, các sàn TMĐT ngách giống một sự bổ sung quan trọng, đặc biệt với những người bán muốn kết nối với các nhóm khách hàng mục tiêu rất hẹp.”

Jacob Cooke, đồng sáng lập và CEO của WPIC Marketing + Technologies, cũng đồng tình rằng các sàn ngách khó có thể vượt qua Shopee trong 5 năm tới. “Tại Đông Nam Á, người mua sắm cực kỳ coi trọng sự tiện lợi, giá cả và tốc độ giao hàng – những yếu tố mà Shopee đã đầu tư rất mạnh để chiếm vị thế thống trị.”

Nhìn ra thế giới, châu Âu có nhiều sàn ngách thành công như Zalando, Decathlon, và Vinted. Chính Vinted là nguồn cảm hứng cho nhà sáng lập Preloved.

Cuối cùng, vẫn còn một “ẩn số”: đó là thương mại điện tử vận hành bởi GPT hoặc LLM (mô hình ngôn ngữ lớn), cho phép người dùng mua sắm trực tiếp qua AI. Ông Beselin tin rằng “có một khả năng là các LLM sẽ ưu tiên hướng người dùng đến những nội dung phong phú và chuyên sâu hơn của các sàn ngách.”

Ver2Solution theo Doanh nghiệp & Kinh doanh