Ông Nguyễn Hòa Bình, người sáng lập kiêm Chủ tịch NextTech Group, bày tỏ trước tình trạng tăng phí đồng loạt của nhiều sàn thương mại điện tử. Ý kiến trên của ông Bình nhanh chóng thu hút nhiều bình luận đồng tình của cộng đồng trực tuyến. Phí giao dịch của sàn thương mại điện tử cần được Nhà nước quản lý và chống độc quyền.
Chị Huyền Nguyễn, một tiểu thương trên sàn thương mại điện tử, cho biết với phí sàn 20 -35%, lợi nhuận gần như không còn: “Tôi nhận 7- 8 cũng chỉ muốn bán 10. Đóng thuế về nhà nước 1,5% tôi hoàn toàn ủng hộ, từ tiền đó Nhà nước lo cho phúc lợi người dân chứ không thiệt”, chị này nói.
Nhiều người tiêu dùng và nhà bán lẻ thậm chí cho rằng cần có một sàn thương mại điện tử “made in Việt Nam” xứng tầm để cân bằng lợi ích cho cả nhà bán trong nước.
Trong quá khứ, một số nền tảng Việt Nam như Sendo, Tiki đã từng giữ vị trí quan trọng, nhưng đến nay vẫn khó bứt phá trước sức mạnh về vốn và hệ sinh thái toàn cầu của các ông lớn ngoại.
Trong đó, cái tên Tiki gần như đang mờ nhạt trên chiếc bánh thị phần ngay trên sân nhà. Còn Sendo hồi đầu năm nay đã chọn dừng hoạt động thương mại điện tử rộng lớn để tập trung hoàn toàn vào hàng tạp hóa trực tuyến.
Hiện nay, phí hoa hồng trên các sàn giao dịch thương mại điện tử vốn không giống nhau và phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của mỗi sàn theo từng thời kỳ. Ngoài phí giao dịch, nhà bán còn phải chi cho quảng cáo, chiết khấu khuyến mại… khiến biên lợi nhuận ngày càng mỏng. Việc một số sàn tăng phí gấp 2–3 lần so với trước trong năm nay đã đẩy nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ rơi vào thế khó.
Trong khi đó, hàng nhập khẩu trên các sàn thương mại điện tử ngày càng chiếm được ưu thế ở phân khúc sản phẩm giá rẻ, đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng phổ thông với lợi thế về giá thành cạnh tranh và mẫu mã phong phú, theo Metric.
Trên Shopee, dù thị phần tổng thể chỉ đạt 6%, nhóm hàng nhập khẩu vẫn duy trì sức tiêu thụ tốt nhờ mức giá trung bình thấp, khoảng 45,625 đồng/sản phẩm. Điều này tạo ra thách thức rõ rệt cho nhà bán nội địa trong việc duy trì sức cạnh tranh, thúc đẩy nhu cầu đầu tư vào chất lượng sản phẩm, dịch vụ hậu mãi và tốc độ giao hàng để giữ chân khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Việt Nam hiện là một trong những thị trường thương mại điện tử phát triển nhanh nhất Đông Nam Á. Metric.vn dự báo, doanh thu toàn thị trường năm 2025 sẽ đạt khoảng 387,5 nghìn tỷ đồng, tăng 21,5% so với năm 2024. Trong 6 tháng đầu năm nay, doanh số đã ghi nhận 202,3 nghìn tỷ đồng, tăng tới 41,52% so với cùng kỳ năm trước.
Tuy vậy, đằng sau sự tăng trưởng ấn tượng là sự đào thải mạnh mẽ. Số lượng shop phát sinh đơn hàng tiếp tục giảm, với hơn 80.000 shop biến mất so với 6 tháng đầu năm 2024 và hơn 55.000 shop so với 6 tháng cuối năm 2024. Xu hướng này cho thấy cuộc chơi thương mại điện tử đang dần tập trung vào nhóm nhà bán lớn, có khả năng duy trì đơn hàng ổn định và đủ tiềm lực chịu được phí cao.
Trong bối cảnh đó, đề xuất của ông Nguyễn Hòa Bình về việc đưa phí giao dịch thương mại điện tử vào danh mục quản lý giá và chống độc quyền càng trở nên đáng chú ý.
Tại nhiều quốc gia, cơ quan quản lý đã chủ động can thiệp nhằm ngăn chặn sự lạm dụng của các nền tảng lớn. Chẳng hạn, Liên minh châu Âu (EU) ban hành Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), buộc các “gã khổng lồ” như Amazon, Apple, Google phải minh bạch về chính sách phí và không được chèn ép nhà bán.
Ở Ấn Độ, chính phủ cũng tăng cường giám sát hoạt động thu phí của Amazon và Flipkart để bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng.
Còn Việt Nam, Luật Cạnh tranh năm 2018, tại Điều 27 cũng đã quy định cấm các doanh nghiệp lạm dụng vị trí thống lĩnh để áp đặt điều kiện bất lợi cho khách hàng…
Trong khi nhiều local brands và shop nhỏ lẻ phải rời bỏ thị trường thì nhiều shop online hái ra tiền bất chấp thị trường khó khăn, thương mại điện tử lại chứng kiến sự bứt phá tăng trưởng của nhiều thương hiệu.
Doanh thu toàn ngành thời trang trên sàn thương mại điện tử chạm mốc hàng ngàn tỉ đồng trong nửa đầu năm 2025.
Theo dữ liệu mới nhất từ nền tảng phân tích số liệu thị trường YouNet ECI, tổng doanh thu ngành thời trang chính hãng (không bao gồm phụ kiện) trên ba sàn Shopee, Lazada và Tiki trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 9.069 tỉ đồng, tăng 21% so với cùng kỳ năm 2024.
Nhiều shop online tăng trưởng vượt trội
Điểm đáng chú ý là toàn bộ top 10 thương hiệu tăng trưởng bền vững trên thương mại điện tử đều là thương hiệu Việt Nam, với mức tăng trưởng hai chữ số.
Theo YouNet ECI, các thương hiệu ghi nhận doanh thu vượt trội thường tập trung vào nhóm khách hàng Gen Z và nam giới, hai phân khúc đang chiếm ưu thế trên các sàn thương mại điện tử.
Trong đó, Coolmate dẫn đầu bảng xếp hạng với doanh thu hơn 64 tỉ đồng, tăng 37% so với cùng kỳ.
Thành công của Coolmate được các chuyên gia YouNet ECI lý giải từ chiến lược tập trung vào trang phục tối giản, tính ứng dụng cao cho nam giới, đồng thời mở rộng sang sản phẩm nữ.
Thương hiệu này cũng đầu tư mạnh vào marketing, hợp tác cùng KOLs và xây dựng nội dung gần gũi như mẹo phối đồ, hoạt động thể thao thường ngày để tạo cộng đồng khách hàng trung thành.
Nhân viên start-up Coolmate làm việc tại kho hàng – Ảnh: COOLMATE
Một trường hợp khác là Calem.Club, thương hiệu thời trang hướng đến Gen Z. Dù không sở hữu cửa hàng offline nào, Calem.Club lại tận dụng hiệu quả xu hướng “shoppertainment”.
Theo đó, thương hiệu này đã khéo léo dùng các video bắt trend trên TikTok để dẫn khách hàng vào livestream và chốt đơn qua TikTok Shop hoặc Shopee. Cách làm này giúp thương hiệu nhanh chóng bứt phá, trở thành gương mặt đáng chú ý trên thương mại điện tử.
Cần thay đổi để tồn tại
Các chuyên gia của YouNet ECI nhận định sự bứt phá của Coolmate, Calem.Club và nhiều local brands khác cho thấy thời trang Việt đang chuyên nghiệp hóa mạnh mẽ trên nền tảng số.
Gen Z và thế hệ trẻ coi mua sắm trực tuyến là thói quen thường nhật, vì vậy việc tung ra sản phẩm hợp thời, kết hợp với chiến lược truyền thông số hiệu quả giúp thương hiệu Việt không chỉ trụ vững mà còn tăng trưởng.
Tuy nhiên, bức tranh thương mại điện tử không hoàn toàn tươi sáng. Báo cáo từ nền tảng phân tích dữ liệu thị trường Metric.vn cho thấy chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, số lượng shop có phát sinh đơn hàng đã giảm hơn 80.000 so với cùng kỳ 2024 và giảm hơn 55.000 so với nửa cuối năm ngoái.
Ở chiều ngược lại, dữ liệu YouNet ECI chỉ ra những nhà bán hàng trụ lại lại ghi nhận kết quả khả quan: doanh thu bình quân tăng 27,6% so với cùng kỳ, giá trị trung bình mỗi sản phẩm cũng nhích 5,4%. Đặc biệt, nhóm Mall Shop được vận hành bài bản và kiểm soát chặt chẽ chất lượng đạt mức tăng trưởng tới 34%..
Ông Nguyễn Phương Lâm – giám đốc YouNet ECI – nhấn mạnh: “Khách hàng ngày càng đề cao thương hiệu, mức độ tin cậy và trải nghiệm mua hàng thay vì chỉ chạy theo giá rẻ. Người bán online buộc phải xây dựng uy tín lâu dài, thấu hiểu hành vi tiêu dùng và đầu tư bài bản vào vận hành nếu muốn trụ lại”.
Cùng quan điểm, ông Nguyễn Việt Dũng, chuyên gia marketing, khuyến nghị các shop nhỏ nên tập trung vào phân khúc ngách – những mảng thị trường mà doanh nghiệp lớn chưa bao phủ hết – như sản phẩm thủ công, đặc sản vùng miền hay hàng “bắt trend”. “Đây là vùng đất hứa nếu biết cách vận hành hợp lý”, ông nói.
YouNet ECI dự báo thương mại điện tử Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì mức tăng trưởng kép 35%/năm đến năm 2028. Hai động lực chính của đà tăng trưởng này là mô hình “mua sắm kết hợp giải trí” (shoppertainment) và xu hướng gia tăng giá trị giỏ hàng (basket size expansion).
TMĐT đang trở thành “cứu cánh” của ngành thời trang chính hãng. Chỉ 6 tháng, doanh thu đã chạm mốc 9.069 tỷ đồng, với thương hiệu Việt nắm thế thượng phong, người Việt chi hơn 9000 tỷ đồng sắm quần áo trên các sàn TMĐT.
Nửa đầu năm 2025 chứng kiến một bức tranh sôi động của ngành thời trang chính hãng trên thương mại điện tử (TMĐT). Doanh thu trên 3 sàn lớn Shopee, Lazada và Tiki đã vượt mốc 9.000 tỷ đồng, tăng trưởng 21% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong bối cảnh nhiều thương hiệu nội địa phải thu hẹp kênh bán lẻ trực tiếp, TMĐT đang nổi lên như “cứu cánh” và cũng là sân chơi giàu tiềm năng. Đáng chú ý, các thương hiệu Việt đang khẳng định vị thế vượt trội trên đường đua này, vừa phản ánh sức bật của thời trang trong nước, vừa cho thấy sự chuyển dịch mạnh mẽ trong hành vi tiêu dùng của giới trẻ.
Theo dữ liệu từ YouNet ECI, tổng doanh thu ngành hàng thời trang chính hãng (không bao gồm phụ kiện) nửa đầu năm đạt 9.069 tỷ đồng, mức cao nhất từ trước đến nay. Trong đó, phần lớn vị trí thuộc về thương hiệu Việt.
Kết quả này phản ánh rõ một xu hướng rằng thương hiệu Việt đang chiếm lĩnh “sân chơi” trực tuyến, đặc biệt trong phân khúc thời trang nam giới. Lợi thế của họ đến từ khả năng nhanh nhạy nắm bắt xu hướng, đưa ra sản phẩm tối giản, tính ứng dụng cao, đồng thời đáp ứng nhu cầu mua sắm “xanh” và tiện lợi của thế hệ trẻ.
Coolmate là ví dụ tiêu biểu. Trong 6 tháng đầu năm, thương hiệu này ghi nhận doanh thu hơn 64 tỷ đồng, tăng 37% so với cùng kỳ.
Thành công không chỉ nhờ chiến lược sản phẩm tối giản cho nam giới mà còn ở việc mở rộng sang thời trang nữ, cải tiến chất lượng, kết hợp KOLs và sản xuất nội dung gần gũi với lối sống của khách hàng. Những mẹo phối đồ, tình huống đời thường như chạy bộ, bơi lội… đã giúp Coolmate xây dựng cộng đồng người dùng trung thành.
Bên cạnh đó, Calem.Club – một thương hiệu nhắm đến Gen Z – cũng gây chú ý khi lọt vào top 10 theo thống kê của YouNet ECI.
Không sở hữu cửa hàng offline, Calem.Club tận dụng triệt để sức mạnh “shoppertainment”. Thương hiệu này dẫn dắt khách hàng từ những nội dung “bắt trend” trên TikTok cho tới trải nghiệm mua hàng trực tiếp qua livestream trên TikTok Shop và Shopee. Chính nhờ cách tiếp cận khác biệt, Calem.Club đã tạo được chỗ đứng đáng kể dù chỉ mới xuất hiện vài năm.
Trái ngược với bức tranh ảm đạm khi hàng loạt cửa hàng thời trang trong nước đóng cửa cuối năm 2024 và đầu 2025, sự bùng nổ trên TMĐT cho thấy ngành hàng này vẫn đang đi lên theo một quỹ đạo khác. Doanh thu nghìn tỷ đồng cùng sự vươn lên mạnh mẽ của các thương hiệu nội địa chứng minh rằng TMĐT đang là động lực tăng trưởng quan trọng nhất của ngành bán lẻ thời trang.
Theo YouNet, câu chuyện của Coolmate hay Calem.Club chỉ là lát cắt trong xu hướng chung: Thương hiệu nào biết kết hợp nội dung đúng thị hiếu trên mạng xã hội với vận hành chuyên nghiệp trên sàn TMĐT sẽ mở khóa được thị trường và chinh phục khách hàng trẻ.
Thương mại điện tử bùng phát kéo theo các dịch vụ giao hàng, chuyển phát nhanh tăng trưởng mạnh, Ship hàng chuyển sang thời kỳ cạnh tranh tốc độ giao hàng ngày càng khốc liệt. Tuy nhiên, sự cạnh tranh quyết liệt cũng đã khiến nhiều doanh nghiệp phải ngậm ngùi rời khỏi cuộc đua.
Baemin, Ninja Van dừng chân… rồi đến ai nữa?
Thông tin Công ty vận chuyển Ninja Van (Singapore) tuyên bố ngừng hoạt động từ cuối tháng 9 tại VN để lại nhiều cảm xúc cho những người quan tâm. Đối với các shipper, đó là một sự xót xa khi nhìn thấy nhiều đồng nghiệp phải tìm công việc mới. Ngay cả một số chủ shop cũng ngậm ngùi khi người giao hàng nhắn tin: “Công ty em hết tuần này đóng cửa rồi, và đây là chuyến hàng cuối cùng của em…”.
Trên thị trường giao nhận, Ninja Van không phải là doanh nghiệp chiếm thị phần lớn tại VN nhưng cũng được nhiều người biết đến. Được thành lập từ năm 2014, Ninja Van với 3 cổ đông sáng lập là Lai Chang Wen, Boxian Tan và Shaun Chong, khởi đầu chỉ bằng một chiếc xe van cũ kỹ với mục tiêu ban đầu là để phục vụ việc vận chuyển hàng hóa cho hãng thời trang mà các nhà sáng lập đang vận hành. Không lâu sau đó, Ninja Van đã phát triển vượt bậc, vươn xa ra khỏi Singapore, có mặt ở khắp khu vực Đông Nam Á và trở thành một trong những nhà vận chuyển hàng đầu trong khu vực. Kể từ khi ra mắt tại VN năm 2016, Ninja Van đã phát triển hơn 4.000 trung tâm và điểm giao nhận trên các quốc gia trong khu vực, xử lý trên 2 triệu đơn hàng mỗi ngày.
Tuy nhiên, khi phải cạnh tranh với quá nhiều đơn vị vận chuyển khác như Vietnam Post, Viettel Post, Giao hàng tiết kiệm (GHTK), Giao hàng nhanh…, Ninja Van dần trở nên yếu thế, chất lượng dịch vụ sau đó bị nhiều chủ shop than phiền thời gian giao nhận hoặc trả hàng quá lâu. Và kết cục tất yếu là thương hiệu này chính thức rời cuộc chơi.
Trước Ninja Van, một thương hiệu giao hàng trong lĩnh vực đồ ăn là Baemin cũng đã phải nói lời chia tay với thị trường VN vì cuộc cạnh tranh quá gay gắt, không thể tiếp tục bám trụ thị trường.
Ông Trần Công Hoan, Giám đốc vận hành SwiftHub, phân tích: “Giao hàng là khâu cuối cùng, là mắt xích quan trọng không thể thiếu trong chuỗi thương mại điện tử, vì vậy thu hút rất nhiều doanh nghiệp đầu tư. Cũng vì thế, sự cạnh tranh hết sức khốc liệt. Để xây dựng thương hiệu và chiếm được thị phần, những nhà đầu tư phải “đốt” rất nhiều tiền. Tuy nhiên, nếu chỉ có vốn và công nghệ thôi thì cũng chưa đủ. Chỉ những “ông lớn” gắn chặt với hệ sinh thái sàn hoặc là đối tác chiến lược, sở hữu công nghệ tối ưu cùng nguồn lực tài chính dồi dào mới đủ sức trụ lại”.
Theo ông Trần Công Hoan, các sàn thương mại điện tử hiện nay đã xây dựng những đơn vị vận chuyển do chính mình sở hữu như Shopee có hãng SPX, hoặc có liên kết chặt chẽ như TikTok với J&T Express hay Lazada với LEX… Nếu không có quan hệ đối tác chiến lược với sàn, cuộc cạnh tranh giao hàng trực tiếp sẽ khó khăn hơn rất nhiều khi mảng bán lẻ ngoại sàn sẽ phải cạnh tranh trực diện với các đơn vị nội địa như Viettel Post, GHN, GHTK, vốn đã xây dựng mạng lưới bền vững. Chưa kể các đối tác chiến lược với sàn chắc chắn cũng không bỏ qua “miếng bánh” ngoại sàn để gia tăng thị phần và doanh thu, tận dụng lợi thế lượng đơn sẵn có từ sàn.
Một chuyên gia logistics thì cho rằng: “Chính sách chuyển đổi xe xăng sang xe điện trong thời gian tới tại các đô thị lớn, trước hết là áp dụng cho các đơn vị kinh doanh dịch vụ vận tải, logistics cũng sẽ gây ra nhiều tác động đến cuộc cạnh tranh giao nhận. Những khó khăn trong việc cạnh tranh thị phần, tìm kiếm khách hàng và chính sách vĩ mô đang thay đổi là những nguyên nhân khiến những nhà vận chuyển yếu thế không thể bám trụ được và đành phải từ bỏ cuộc đua”.
Theo dự báo của nhiều chủ shop kinh doanh, trong thời gian tới có lẽ sẽ có thêm những cái tên rời khỏi cuộc chơi ở lĩnh vực giao nhận hàng hóa, nhất là những đơn vị nhượng quyền kinh doanh vốn không có nhiều tiềm lực tài chính mà chỉ dựa vào mạng lưới đại lý hợp tác.
“Ông lớn” cũng cạnh tranh khó khăn
Ngành bưu chính, chuyển phát được dự báo đạt 10 tỉ USD vào năm 2030, tốc độ tăng trưởng hằng năm đạt 20 – 30%. Mặc dù doanh thu tăng mạnh nhưng lợi nhuận từ dịch vụ bưu chính trong quý 2/2025 chỉ đạt khoảng 950 tỉ đồng, tăng 20% so với năm 2024. Đơn cử như Tổng công ty Bưu điện VN (Vietnam Post) đạt doanh thu 8.671 tỉ đồng trong quý 2/2025 nhưng lợi nhuận trước thuế chỉ đạt khoảng 281 tỉ đồng. Viettel Post có tổng doanh thu ước đạt 10.248 tỉ đồng, trong đó, doanh thu lõi (chuyển phát, kho vận, vận tải, thương mại dịch vụ) đạt 6.039 tỉ đồng; nhưng lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 214 tỉ đồng. Đơn vị này dù đang tăng trưởng mạnh về doanh thu, nhưng rất thận trọng khi chỉ đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất năm 2025 đạt 21.028 tỉ đồng, tăng 1% so với năm 2024; lợi nhuận sau thuế đạt 405 tỉ đồng, tăng 6%. GHTK đạt doanh thu 2.000 tỉ đồng, giảm đáng kể so với mức 3.361 tỉ đồng của cùng kỳ năm trước.
Ninja Van vừa chính thức tuyên bố dừng hoạt động tại VN
Sức ép cạnh tranh thị phần đã khiến các doanh nghiệp logistics phải tận dụng hết mọi cách thức, kể cả lách luật. Mới đây Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (UBCTQG) đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh đối với Công ty CP Dịch vụ Giao hàng nhanh với số tiền 200 triệu đồng về hành vi đưa thông tin gây nhầm lẫn cho khách hàng về doanh nghiệp, sản phẩm, dịch vụ nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, vi phạm quy định tại điểm a khoản 5 điều 45 luật Cạnh tranh. Trước đó, đơn vị vận chuyển của Shopee là SPX Express cũng bị UBCTQG ban hành quyết định xử phạt với các hành vi tương tự, mức phạt 200 triệu đồng. Theo một lãnh đạo cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh (thuộc UBCTQG), đến nay, ủy ban đã rà soát và xử phạt về hành vi cạnh tranh không lành mạnh bị cấm theo quy định tại luật Cạnh tranh năm 2018 đối với 4 doanh nghiệp trong lĩnh vực bưu chính.
Một chuyên gia trong lĩnh vực này phân tích: Thị trường giao nhận hiện nay đang bùng nổ với nhiều doanh nghiệp tham gia với nhận định tiềm năng thị phần sẽ còn mở rộng. Cuộc cạnh tranh này mang lại lợi ích cho người tiêu dùng, người sử dụng dịch vụ, nhưng bên cạnh đó cũng cho thấy áp lực chiếm giữ thị phần buộc các doanh nghiệp phải gồng mình bằng nguồn lực tài chính, kể cả các hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Trước đây, khi việc quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội còn dễ dãi, nhiều đơn vị vận chuyển đã “nổ” về số liệu thống kê, năng lực dịch vụ… với mục đích lôi kéo khách hàng. Tuy nhiên, hiện nay cơ quan quản lý đã siết chặt các hoạt động quảng cáo trên mạng, điều này bắt buộc doanh nghiệp phải nói thật, làm thật. Doanh nghiệp nào tận dụng được công nghệ, xây dựng mạng lưới rộng và điều hành mô hình hiệu quả, thời gian giao nhận nhanh chóng sẽ có thể trụ vững, nếu không sẽ bị đào thải khỏi cuộc chơi.
