Nếu thuộc thế hệ 9X, chắc hẳn bạn đã từng ít nhất một lần nói câu: “ Ngày xưa mình không như thế này” . Và lúc này, một Gen Z khác sẽ liền phản bác : “Thời của anh chị khác rồi”.9X là trùm FOMO Gen Z là trùm chữa lành .

Cứ như thế, 9X – Gen Z so sánh lẫn nhau và bị cả những thế hệ, con người khác đặt lên “bàn cân” với ti tỉ thứ khác biệt, đối lập. 9X thường bị nhận xét là lo âu, thích sự ổn định và an toàn khác với Gen Z – những người được cho là táo bạo, sẵn sàng “nhảy việc” chỉ để chữa lành ngay cả khi… chẳng rách.

Hội chứng này của 9X gọi là FOMO (fear of missing out) hiểu một cách đơn giản là “nỗi sợ bị bỏ lỡ” – sợ rằng mình đang không nắm bắt được những thông tin, sự kiện, trải nghiệm hoặc quyết định có khả năng cải thiện cuộc sống. Nó khiến bạn trằn trọc, vắt tay lên trán hàng đêm, tự đặt mình lên bàn cân so sánh mỗi sáng về thành công, tình yêu, tiền bạc,… với người khác, thế hệ khác.

Trong khi đó Gen Z ưu tiên sức khỏe tinh thần, sống cho hiện tại nhiều hơn. Thậm chí, có một giai đoạn chữa lành trở thành trend, từ khóa “chualanh”, “healing” từng lọt top 100 từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất tại Việt Nam trên các nền tảng MXH.

Hai thế hệ liền kề nhau nhưng lại mang hai thái cực đối lập – một bên vội vã nắm bắt mọi cơ hội, bên khác lại sẵn sàng buông bỏ để mong cầu sự bình yên. Ở đây, không so sánh ai hơn ai, FOMO hay chữa lành đều là nhu cầu, đều có giá trị riêng, cái lợi – hại khác biệt. Nhưng thực tế, mỗi thế hệ đều có những ưu điểm và hạn chế riêng, chịu ảnh hưởng bởi hoàn cảnh xã hội khác nhau. Việc so sánh có thể thú vị, nhưng không nên trở thành áp lực hay định kiến.

Hơn nữa, không phải 9X nào cũng FOMO và Gen Z nào cũng có nhu cầu chữa lành. Điều này còn tùy thuộc vào hoàn cảnh, mục tiêu trong cuộc sống của từng cá nhân. Vậy bạn có đang phải là một 9X FOMO hay một Gen Z mê chữa lành hay không, điều này rất dễ nhận ra nếu xét trên các khía cạnh trong cuộc sống dưới đây:

8X thì thành đạt, nhóm 18-25 giờ đã là CEO, hot TikToker còn 9X đang ở đâu?

9X FOMO thành công, đó là 1 thực tế!

Với họ, thành công có thước đo rõ ràng về mặt số liệu, tài chính, đó là: Thu nhập bao nhiêu, tài sản tích lũy ra sao, đang có chức vụ gì,… Chưa dừng lại ở đó, thành công còn phải sớm, chắc chắn, phải là một cuộc đua thành tích, vị trí với nhiều người, nhiều thế hệ khác nhau.

Có một bình luận thế này: “9X bọn tôi áp lực lắm khi ngoảnh lại đã thấy sự thành đạt, dồi dào kinh nghiệm của thế hệ 8X còn nhìn lên thì thấy các em 18-25 bây giờ là CEO, YouTuber, TikToker kiếm hàng trăm triệu mỗi tháng. Nhìn sang thì thấy bạn bè làm freelancer, đầu tư,…”.

Vì thế, không ai chấp nhận mình bị bỏ lại phía sau, ai cũng miệt mài chạy lên, chạy ngang, chạy dọc không ngừng nghỉ. Rồi từ quan niệm “công việc là tất cả”, nhiều người sẽ cố gắng bám trụ, sợ bị thất nghiệp. Là thế hệ gánh trên vai áp lực thành công được định nghĩa bằng sự nghiệp, nhiều người mắc hội chứng FOMO là vậy.

Rồi cũng từ đây FOMO tài chính bắt đầu xuất hiện. Nhiều người bị ám ảnh và trăn trở đặt ra lúc này là: “Mọi người đã FIRE (tự do tài chính), còn mình thì…” .

Lúc này, Gen X lại ám ảnh với việc phải có tài chính vững chắc, nghỉ hưu sớm. FOMO khi thấy người khác thu nhập 6-7 chữ số, trong khi mình vẫn loay hoay với những đồng lương khởi điểm. Nhiều người cũng có tâm lý chạy theo trào lưu, mua sắm theo tâm lý đám đông vì sợ lạc hậu.

Tất cả như một tảng đá đè nặng, song điều này cũng khiến cho nhiều người sống có trách nhiệm, có kế hoạch rõ ràng hơn, dù sao thì câu “áp lực tạo kim cương” cũng chẳng sai.

Ngược lại cũng với chữ thành công thì Gen Z lại có định nghĩa khác, họ đặt work-life balance (cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân – PV) lên hàng đầu. Hiểu đơn giản là lúc này thành công không chỉ còn gắn liền với công việc nữa mà còn gắn với yếu tố cuộc sống cá nhân. Nhiều Gen Z quan điểm “không hợp thì nghỉ, sức khỏe tinh thần là quan trọng hơn”. Văn hóa “quiet quitting” – làm đúng trách nhiệm, không ôm đồm cũng phổ biến trong thế hệ này. Yếu tố chữa lành trong công việc được đẩy lên trên hết!

Gen hiểu rằng thành công không chỉ là thu nhập cao mà còn là sức khỏe tinh thần, mối quan hệ chất lượng và sự thoải mái trong cuộc sống.

Chính vì tâm lý này, nên Gen Z cũng là thế hệ cởi mở trong tài chính. Nhiều người quan điểm sống cho hiện tại nhiều hơn nên cởi mở được gánh nặng tích lũy. “Mình chỉ cần sống đủ không chạy đua vô nghĩa”, một netizen bình luận. Chính vì vậy, gen Z hướng đến lối sống tối giản, chi tiêu thông minh,…. Biến từ “Áp lực kiếm tiền” thành “Quản lý tài chính lành mạnh”.

Gen Z dùng app thiền, AI trò chuyện, theo dõi nội dung tích cực trên mạng

Từ mạng xã hội, đến các các ứng dụng công nghệ, 9X luôn lo sợ mình bị cũ. Nếu không biết trend mới nhất họ cảm thấy như bị “bỏ rơi” khỏi thế giới đang không ngừng chuyển động.

Nếu 9X FOMO thì Gen Z ngược lại. Đúng với tinh thần chúa chữa lành. Các bạn trẻ xem chuyện bắt kịp xu hướng, công nghệ như một liệu pháp chữa lành hiệu quả. Người trẻ trò chuyện với AI, thay vì hỏi về công việc, tài chính thì đây có thể là nơi tâm sự đủ thứ trên đời, nói ra những áp lực, âu lo để giãy bày tâm trạng hoặc xin lời khuyên,…

Ngoài tập yoga, gym ở các phòng tập, khi về nhà, nhiều Gen Z cũng dùng điện thoại, tải app thiền, hỗ trợ thiền định, để giúp tâm trí tĩnh lặng, giảm lo lắng, kiểm soát căng thẳng và ngủ sâu.

Thay vì phải update mọi trend mới nhất, Gen Z chọn những thứ phù hợp với mình. Họ không ép buộc bản thân phải chạy theo một xu hướng, định hướng phong cách chung của đám đông nào đó chỉ để hòa nhập, mà tập trung vào sở thích cá nhân.

9X áp lực kết hôn, sinh con. Gen Z: Độc thân vui mà!

Trong một thế giới mà tình yêu dường như ở khắp mọi nơi, việc độc thân đôi khi không chỉ là một trạng thái, mà còn trở thành một nỗi lo vô hình. Càng trở thành vấn đề hơn bao giờ hết khi 9X đang ở giữa kỷ nguyên của mạng xã hội và dating app, tình yêu không chỉ là cảm xúc – nó còn là một “cuộc đua” mà nếu chậm chân, bạn có thể bị bỏ lại phía sau.

Khi mở Facebook hay Instagram, 9X dễ dàng thấy bạn bè check-in du lịch couple, chia sẻ khoảnh khắc gia đình ngọt ngào. Trong khi đó, họ vẫn lẻ bóng, tối đến chỉ có thể lướt các ứng dụng hẹn hò như Tinder, Bumble rồi tự hỏi: “Tại sao match hoài mà chẳng ai nhắn trước?”. FOMO tình yêu không chỉ đến từ mạng xã hội mà còn từ chính những áp lực vô hình: độ tuổi kết hôn lý tưởng, sự kỳ vọng của gia đình hay nỗi lo “một mình mãi mãi”.

Gen Z thì khác, đặt chữa lành lên hàng đầu nên đã chuyển từ “bị áp lực yêu đương” trở thành “tận hưởng độc thân”.

Với Gen Z, tình yêu không còn là một “điểm đến” mà là một hành trình – nơi họ học cách yêu bản thân trước khi yêu người khác. Không còn chạy theo những tiêu chuẩn hẹn hò truyền thống hay áp lực phải “có gấu”. Gen Z chọn cách chữa lành trước, rồi mới bước vào một mối quan hệ với tâm thế vững vàng hơn.

Họ đọc sách tâm lý, nghe podcast về các chủ đề yêu bản thân bắt đầu từ bên trong bạn, có thể viết nhật ký mỗi ngày, trò chuyện với bạn bè, người thân hoặc AI để hiểu rõ cảm xúc của chính mình. Trên mạng xã hội, Gen Z tạo ra những cuộc thảo luận về tình yêu lành mạnh, yêu không chỉ gói trọn trong mối quan hệ nam – nữ, với gia đình mà còn với cả chính mình. Đó nên là điều ưu tiên.

“Mình có đang tụt lại phía sau không?”

Giữa những vlog du lịch Bali, check-in cà phê tối giản, clip tập yoga chữa lành, nhiều 9X bỗng hoang mang: “Mình có đang tụt lại phía sau không?”. Trong khi Gen Z làm freelancer, uống matcha mỗi sáng, 9X vẫn quen với công việc văn phòng và bữa tối mì gói. Áp lực không chỉ đến từ công việc, mà còn từ chính phong cách sống. Không “bắt trend” đồng nghĩa với nguy cơ bị gọi là kẻ tụt hậu, “nhà quê”.

Không còn bị cuốn vào guồng quay “phải thành công sớm” hay “phải sống đúng chất”, Gen Z đang định nghĩa lại phong cách sống theo cách riêng – chậm hơn, sâu hơn và lành mạnh hơn. Họ tối giản đồ đạc để bớt áp lực vật chất, chọn yoga, thiền định, biết nhật ký để chữa lành tâm trí, uống matcha thay vì cà phê để chăm sóc cơ thể.

Sau cùng, sống chất không nằm ở việc chạy theo xu hướng, mà ở chỗ tìm ra nhịp sống phù hợp với chính mình.

Thay vì chạy theo hustle culture (văn hóa “cày cuốc”, một phong cách làm việc tập trung vào việc nỗ lực không ngừng nghỉ, thường xuyên làm ngoài giờ -PV) như nhiều người ở thế hệ trước, Gen Z tìm kiếm sự cân bằng: Có người làm freelancer du mục, có người tận hưởng niềm vui nhỏ mỗi ngày. Không còn công thức chung nào cho một cuộc sống “chuẩn Gen Z” – điều quan trọng nhất là tìm được nhịp sống khiến họ thực sự hạnh phúc.

Nếu thế hệ trước coi “ổn định” là đích đến, thì 9X lại mắc kẹt giữa mong muốn phát triển và nỗi sợ đi sai đường. Nhưng đôi khi, không có con đường hoàn hảo – chỉ có những bước đi vững vàng và sẵn sàng điều chỉnh khi cần.

Ngược lại, vì sống theo phương châm chữa lành là chính, Gen Z quan điểm rằng không có đường sai, chỉ còn đường chưa đi. Thay vì áp lực, trách móc chính mình, thay vì gồng mình tìm một con đường hoàn hảo, họ dần học cách chữa lành bằng việc chấp nhận thử và sai, điều chỉnh theo từng giai đoạn.

Lớn lên giữa vô vàn lựa chọn, Gen Z dễ mắc kẹt trong nỗi sợ “chọn sai” – sai ngành, sai công ty, sai hướng đi. Có người nhảy việc để khám phá bản thân, có người nghỉ ngơi để tìm lại đam mê, có người kết hợp nhiều nghề một lúc để không bị bó buộc. Với Gen Z, định hướng không còn là điểm đến cố định, mà là hành trình linh hoạt – nơi mỗi bước đi, dù rẽ trái hay phải, đều là một phần của trưởng thành.

Tựu trung, 9X lao về phía trước, sợ chậm một bước sẽ lỡ mất cơ hội. Gen Z chậm lại, tin rằng ý nghĩa không nằm ở tốc độ mà ở việc hiểu mình thật sự muốn gì. Một thế hệ từng quẩn quanh với áp lực phải “đúng chuẩn”, một thế hệ học cách tháo gỡ nhãn dán để sống theo cách riêng.

Dù chạy hay dừng, dù FOMO hay chữa lành, cả hai thế hệ đều đang đi tìm câu trả lời cho cùng một câu hỏi: Rốt cuộc, sống thế nào mới thực sự có ý nghĩa?

Theo Cafebiz

Tâm lý học: Tại sao người tự ti luôn tìm cách lấy lòng kẻ khác? Bản chất của giao tiếp không phải trèo cao, mà là sự thu hút lẫn nhau trên một mặt bằng bình đẳng!

Bất kỳ mối quan hệ nào thực sự lành mạnh, đều không thể đạt được bằng sự hy sinh. Ai cũng ngưỡng mộ một người có khí chất kiêu hãnh, nhưng chẳng ai thích một kẻ quá mức tự ti.

Cách đây không lâu, tôi xem một bộ phim nước ngoài có tên “Phàm nhân ca”, trong phim có một cảnh của nhân vật Thẩm Lâm khiến tôi cảm thấy nhói lòng. Là một người mẹ hai con, sau nhiều năm rời khỏi môi trường làm việc, cô ấy lại phải ra ngoài kiếm tiền. Khó khăn lắm mới tìm được một công việc tại công ty của bạn học cũ, cô ấy rất sợ bị đồng nghiệp xa lánh. Thế nên, ngay từ ngày đầu đi làm, cô ấy đã cố gắng “làm thân” với mọi người. Thường xuyên hỏi han xem có ai cần giúp đỡ không, buổi trưa chủ động giúp mọi người gọi cơm, lấy đồ ăn. Rõ ràng không quen uống trà sữa, nhưng vẫn đặt chung với mấy cô gái trẻ, chỉ để họ kéo cô ấy vào nhóm trò chuyện. Cô ấy đã thể hiện đủ sự nhiệt tình và chân thành, nhưng đồng nghiệp vẫn luôn lạnh nhạt, giữ khoảng cách. Thậm chí có người còn thì thầm sau lưng: “Sao cứ phải thân thiết với bọn mình thế nhỉ? Đâu cần thiết đến vậy.”

Nhìn qua màn hình, tôi thấy xấu hổ thay cô ấy, đồng thời cũng cảm thấy hổ thẹn cho chính mình. Bởi vì lúc mới đi làm, tôi cũng chẳng khác gì cô ấy. Trong công việc thì luôn cố gắng lấy lòng người khác, chỉ sợ làm phật ý ai; trong cuộc sống thì ra sức cho đi, chỉ mong có được thiện cảm từ mọi người. Nhiều năm trôi qua, nghĩ lại những chuyện ngày đó, tôi thật sự hối hận vô cùng. Bởi vì những gì tôi bỏ ra không những không đổi lại được tình cảm chân thành, mà còn bị gán mác là “nhu nhược” và “ngốc nghếch”. Đặc biệt là khi tuổi tác lớn hơn, những lo toan trong cuộc sống ngày một nhiều, tôi lại càng không còn tâm trí để dây dưa với những người không quan trọng.

Rất đồng tình với câu nói của nhà văn Tô Cầm: Những mối quan hệ thực sự tốt đẹp đều không cần phải gắng sức.

01 – Đừng cố gắng lấy lòng người khác

Nhà tư vấn tâm lý Vũ Chí Hồng từng tiếp nhận một khách hàng tên là Tây Tây. Tây Tây không thể hiểu nổi tại sao mình luôn thân thiện, nhưng các mối quan hệ lại tệ đến vậy. Dù là với đồng nghiệp, bạn bè hay trong chuyện tình cảm, cô ấy luôn đặt người khác lên hàng đầu. Cô ấy đã rất cố gắng vun đắp từng mối quan hệ, nhưng chẳng ai thực sự trân trọng cô. Dần dần, Tây Tây cảm thấy lạnh lẽo, như thể bị cả thế giới bỏ rơi.

Nghe xong câu chuyện của cô ấy, Vũ Chí Hồng cũng chia sẻ trải nghiệm của chính mình. Khi còn trẻ, ông từng tin rằng chỉ cần hết lòng với người khác, mình sẽ nhận lại được tình yêu và sự trân trọng. Ngay cả khi nhận được tin nhắn cầu cứu lúc nửa đêm, ông cũng lập tức chạy đến giúp đỡ. Nhưng khi những chuyện như vậy lặp đi lặp lại, ông không những chẳng cảm thấy ấm áp, mà còn kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần.

Sau này, khi nghiên cứu tâm lý học, ông mới hiểu rằng tất cả những điều đó bắt nguồn từ “tính cách luôn muốn lấy lòng người khác”. Nguyên nhân sâu xa là đứa trẻ bên trong chúng ta quá yếu đuối, chỉ có thể tìm kiếm giá trị của mình qua sự công nhận của người khác. Vậy nên, lời khuyên của ông là: Hãy chọn cách rời xa một số người nhất định. Những trái tim mãi mãi không thể sưởi ấm, những kỳ vọng không bao giờ có thể đạt tới, thì hãy buông bỏ đi.

Nhà văn Duy Nạp, trước khi trở thành tác giả, từng làm nhân viên văn phòng. Cô ấy luôn đặt mình ở vị trí thấp trong công ty, mỗi ngày đều cẩn trọng “phục vụ” người khác. Để lấy lòng đồng nghiệp, thậm chí cô còn tự nguyện nhường lại thành quả lao động của mình. Cô từng nghĩ rằng, nếu đối xử chân thành, mọi người cũng sẽ chân thành với mình. Nhưng kết quả là, không ai thực sự coi cô là bạn. Cô cảm thấy vô cùng đau khổ, theo lời cô kể, đó là một “cảm giác vỡ vụn”.

Mãi đến khi một người bạn nói với cô một câu, cô mới bừng tỉnh: “Dù có mất tất cả, cũng đừng bao giờ đánh mất lòng tự tôn”. Nghe xong câu nói ấy, sau một hồi đấu tranh nội tâm, Duy Nạp quyết định không cố lấy lòng ai nữa. Cô đã chuẩn bị tinh thần bị cô lập, nhưng không ngờ, càng giữ vững nguyên tắc của mình, công việc của cô lại càng thuận lợi hơn.

Nhìn lại quá khứ, cô nói: “Tôi nhận ra rằng, tất cả những đau khổ khi ấy đều xuất phát từ việc tôi muốn làm hài lòng tất cả mọi người.”

Triết gia Schopenhauer từng viết trong Trí Tuệ Cuộc Sống: “Một trong những điểm yếu lớn nhất của con người là quá xem trọng cách người khác nhìn nhận về mình.”

Vì một người nào đó, vì một mối quan hệ nào đó, quá nhiều người đã vô tình rơi vào cái bẫy của sự lấy lòng. Nhưng thế giới này sẽ không bao giờ ưu ái những ai xem nhẹ chính mình. Bất kỳ mối quan hệ nào thực sự lành mạnh, đều không thể đạt được bằng sự hy sinh. Ai cũng ngưỡng mộ một người có khí chất kiêu hãnh, nhưng chẳng ai thích một kẻ quá mức tự ti.

02 – Đừng cố gắng chiều lòng người khác

Nữ diễn viên Đào Hân Nhiên sau khi đóng Chân Hoàn Truyện đã nhanh chóng rời xa màn ảnh. Nhiều người cảm thấy tiếc nuối cho cô, nhưng trong một cuộc phỏng vấn, cô nói: “Lớn tuổi rồi, tôi không còn hứng thú đóng kịch với ai cả. Hợp thì chơi, không hợp thì rời đi”. Với những “mối quan hệ hời hợt”, có thể xóa bạn bè, hủy theo dõi trên mạng xã hội, không cần phải nhấn thích bài đăng trên mạng xã hội.

Thật khâm phục sự dứt khoát của cô ấy. Vì chuyện này, không phải ai cũng dám nghĩ đến, chứ đừng nói là làm.

Vậy nên mới có những người dù chán ghét những buổi nhậu nhẹt nhưng vẫn phải miễn cưỡng tham gia, chịu đựng suốt mấy tiếng đồng hồ;

Dù xa cách đến mức quên cả tên họ hàng, mỗi dịp lễ Tết vẫn gượng gạo đến thăm hỏi;

Dù cả năm trời chẳng liên lạc, nhưng khi một người bạn cũ nhờ vả, vẫn không nỡ từ chối.

Khi còn trẻ, người ta thích sự náo nhiệt, sợ cô đơn, hứng thú với việc kết giao rộng rãi. Nhưng đến một độ tuổi nhất định, thời gian dần ít đi, năng lượng dần cạn kiệt, người ta lại khao khát sự tĩnh lặng.

Tôi đặc biệt ngưỡng mộ nhà văn Lý Quyên vì điều này. Sau khi bộ phim “A Lặc Thái của Tôi” gây sốt, tên tuổi của cô ấy cũng bùng nổ. Các buổi phỏng vấn, livestream, tọa đàm dồn dập kéo đến. Thế nhưng, chỉ sau một đến hai tháng, cô ấy lại biến mất khỏi mọi phương tiện truyền thông.

Lý do là gì? Hãy xem cách cô ấy tham gia phỏng vấn, bạn sẽ hiểu. Bất kể chương trình sắp đặt ra sao, bất kể người dẫn dắt phấn khích thế nào, cô ấy vẫn bình thản. Cô chỉ nói những gì mình muốn nói, còn không muốn, cô ấy im lặng. Nếu cảm thấy không hợp chuyện, cô thậm chí không che giấu sự nhàm chán của mình. Có người bảo cô đã bỏ lỡ cơ hội tận dụng sự nổi tiếng, nhưng thực chất, đó là lựa chọn có ý thức để tránh xa những ồn ào vô nghĩa. Bây giờ, cô ấy đã quay trở về A Lặc Thái, tiếp tục cuộc sống nửa ẩn dật, nhẹ nhàng, tự do.

Nhà văn Lương Vĩnh An từng nói: “Mọi mối quan hệ hời hợt cuối cùng đều sẽ đi đến hồi kết.” Thay vì đợi đến lúc “diễn không nổi nữa”, chi bằng chủ động buông bỏ những mối quan hệ dư thừa.

Chúng ta không phải là kẻ trốn tránh giao tiếp, mà là người biết giữ lại năng lượng để chăm sóc chính mình. Đây không phải là “không biết hòa đồng”, mà là sự thông tuệ của người trưởng thành.

03 – Đừng cố gắng kết giao một cách gượng ép

Trên mạng từng có một blogger chia sẻ câu chuyện về một ông chủ nhỏ. Người này rất khao khát gia nhập một hiệp hội doanh nhân. Hiệp hội này có yêu cầu đầu vào cực kỳ khắt khe, hầu hết thành viên đều là CEO của các công ty trong danh sách Fortune 500. Biết mình không đủ đẳng cấp, ông chủ nhỏ đã tìm đủ mọi cách để tiếp cận những nhân vật quan trọng trong hội.

Ông ta bỏ ra một khoản tiền lớn để tổ chức tiệc chiêu đãi, đặt hết tất cả trứng cá muối và gan ngỗng trong một khách sạn 5 sao, tổng cộng lên đến 10kg. Để thể hiện sự chân thành, ông ta đựng chúng trong hai cái tô lớn, đặt ngay đầu bàn tiệc kèm tấm biển “Tùy thích thưởng thức”.

Kết quả là, các vị khách quý vừa nhìn thấy hai tô thức ăn khổng lồ liền mất hết cảm giác ngon miệng. Họ cũng dần xa lánh ông ta. Sau sự kiện này, ông chủ nhỏ trở thành trò cười trong giới, bị chế giễu là “nhà giàu mới nổi thiếu tinh tế”. Nhưng ngẫm lại, việc ông ấy mong muốn phát triển bản thân không có gì sai. Sai lầm nằm ở chỗ quá gượng ép để hòa nhập vào một nhóm không thuộc về mình.

Một nhà văn từng nói một câu rất thấm thía: “Thế giới rất rộng lớn, có vô số vòng kết nối. Không cố gắng hòa nhập một cách khiên cưỡng, vừa giúp người khác có không gian, vừa giữ lại lối thoát cho chính mình.”

Tiếc là, trong thực tế, khi gặp những tình huống tương tự, lòng ham muốn và hư vinh lại bắt đầu chi phối chúng ta.

Biết mình không cùng đẳng cấp với người khác, nhưng vẫn cố gắng kiễng chân để bắt tay họ. Biết bản thân chưa đủ giá trị, nhưng vẫn giả vờ giàu có để cố gắng hợp tác. Kết quả là, càng cố gắng quá mức, càng dễ làm hỏng chuyện. Vòng kết nối rất quan trọng, nhưng hiểu rõ bản thân còn quan trọng hơn. Hãy nhận thức đúng về mình, rồi từng bước nâng cao năng lực. Khi giá trị của bạn đủ cao, tự khắc sẽ có những người tài giỏi chủ động tìm đến.

Nhà văn Vương Tâm Ngao trong cuốn Bản Chất Của Con Người từng kể câu chuyện về một người đàn ông họ Lý. Anh Lý hơn 30 tuổi, làm việc trong một công ty tư nhân suốt 6 năm mà vẫn chỉ là một nhân viên mờ nhạt. Sau đó, anh quyết định chuyển việc. Chưa đầy một năm, anh liên tục thăng tiến ba bậc, từ nhân viên trở thành quản lý cấp cao. Anh tổng kết bí quyết thành công của mình nằm ở chiến lược xã giao.

6 năm trước, anh chỉ mải chạy theo các mối quan hệ, tìm mọi cách kết giao. Nhưng sau khi đổi việc, anh chuyển trọng tâm sang học nghiệp vụ và chăm sóc khách hàng. Vương Tâm Ngao nhận xét, điểm sáng suốt nhất của anh Lý là đưa sự chú ý trở lại bản thân mình.

Bản chất của giao tiếp không phải là trèo cao, mà là sự thu hút lẫn nhau trên một mặt bằng bình đẳng. Đừng đuổi theo một con ngựa, hãy dành thời gian đó để trồng cỏ. Khi xuân đến, cả vạn con ngựa sẽ tự tìm đến bạn.

04

Tô Thức tu hành Phật giáo vào những năm cuối đời, trước lúc lâm chung, có một nhà sư đến và khuyên ông hãy cố gắng suy nghĩ về thế giới Tây Phương Cực Lạc.

Bằng cách này, linh hồn có thể thăng lên Cõi Tịnh Độ dưới sức mạnh của tư tưởng. Nhưng Tô Thức lắc đầu, nói ra bốn chữ ý tứ sâu xa: “Trứ lực tức sai”.

Ý của ông rất rõ ràng: bạn càng cố gắng thì khả năng phản tác dụng càng cao. Không có gì có thể ép buộc được, và điều này cũng đúng khi bạn tương tác với những người xung quanh.

Bởi lẽ không có mối quan hệ nào có thể đạt được bằng sự cưỡng ép, tốt hơn là hãy để mọi việc diễn ra theo tự nhiên. Nên buông tay hãy buông tay, thứ nên đến sẽ được định sẵn là phải đến.

Theo Cafebiz

Gen Z được cho là dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội và chọn sống nhàn rỗi. Việc xem nhẹ những công việc đầu đời khiến họ bỏ lỡ nhiều bài học cần thiết để trưởng thành, thế hệ dán mắt vào điện thoại trả giá.

Bài viết là quan điểm của Lucy Burton (Anh), biên tập viên chuyên mục việc làm và cây bút bình luận của tờ The Telegraph.

Những công việc đầu đời hiếm khi mang lại cảm giác hào hứng. Từ cuối tuổi teen đến đầu tuổi 20, tôi đã kinh qua đủ loại việc làm tạm bợ, như cắt lát thịt nguội trong siêu thị, phát tờ rơi cho các đêm nhạc tại câu lạc bộ, xịt nước hoa trong trung tâm thương mại đến ngồi văn phòng tẻ nhạt giữa khu công nghiệp hoang vắng.

Những công việc ấy đơn thuần là giúp tôi có thêm tiền tiết kiệm để du lịch sau đại học hay tham gia các cuộc vui cùng bạn bè. Thế nhưng, chúng cũng mang lại nhiều bài học đáng giá.

Một công việc nhàm chán ở giai đoạn đầu trưởng thành có thể dạy ta nhiều điều. Nếu Ricky Gervais – danh hài, “biểu tượng” của truyền hình Anh đầu thập niên 2000 – chưa từng nếm trải đời sống công sở tẻ ngắt, có lẽ series hài kịch The Office cũng chẳng thể ra đời.

Dù vậy, những trải nghiệm ấy đang dần biến mất.

Thế hệ lựa chọn sự nhàn hạ

Theo số liệu công bố đầu tháng 4 bởi tổ chức giáo dục Learning and Work Institute (Anh), cứ 5 người trẻ không học hành hay đi làm, thì có đến 3 người chưa từng làm bất kỳ công việc nào có lương.

Phần lớn trong nhóm NEET – Not in Education, Employment or Training (tạm dịch: “không học hành, không đi làm, không được đào tạo”) thậm chí còn không tìm việc. Trong bối cảnh tỷ lệ rối loạn tâm lý và lối sống “lười biếng” gia tăng ở người trẻ, chúng ta vẫn chưa nói đủ về những lợi ích từ việc từng làm một công việc tẻ nhạt khi còn trẻ.

Nhiều người trẻ ngày nay coi thường các công việc đơn giản, tạm bợ, cho rằng chúng không mang lại giá trị hay thành tựu. Ảnh minh họa: Shkrabaanthony/Pexels.

Một thế hệ chỉ biết “dán mắt” vào màn hình và lựa chọn sự nhàn hạ thay vì đi làm, có lẽ rồi sẽ nhìn lại với sự tiếc nuối. Dù họ chưa nhận ra, việc tránh né trưởng thành cũng đồng nghĩa với việc bỏ lỡ vô số tương tác xã hội, cơ hội nghề nghiệp, và cả những khoảnh khắc không dễ chịu nhưng cần thiết như việc bị phê bình hay học cách phản biện.

Tất nhiên, điều này không có nghĩa người trẻ phải chịu đựng những ông sếp độc đoán, thiếu tôn trọng. Nhưng việc tiếp nhận góp ý và biết tranh luận đúng mực là điều không thể thiếu trong môi trường làm việc.

Nhiều lãnh đạo đang dần mất kiên nhẫn với thế hệ trẻ. CEO Channel 4, Alex Mahon (Anh), từng nhận xét rằng nhiều bạn trẻ bước vào thị trường lao động mà không hề có khả năng tiếp nhận những ý kiến trái chiều. Đồng quan điểm, cựu huấn luyện viên Manchester United, Erik ten Hag (Hà Lan), từng chia sẻ trong năm nay rằng các cầu thủ bóng đá hiện đại khó tiếp nhận chỉ trích.

“Ở thế hệ của tôi, mọi người ‘dày mặt’ hơn nhiều. Khi đó, bạn có thể nói chuyện thẳng thắn”, ông nói.

Dù các quản lý đã học cách góp ý nhẹ nhàng hơn, nhưng mọi thứ đều có giới hạn. Việc không có công việc được trả lương trong suốt một khoảng thời gian dài đầu đời, và cũng không đi học, khiến cuộc sống của nhân sự dễ rơi vào trạng thái không phương hướng.

Theo khảo sát từ tổ chức More in Common và dự án New Britain thuộc Liên hiệp Giáo dục Quốc gia Anh, hơn một nửa số phụ huynh cho rằng con mình sẽ hạnh phúc hơn nếu không có mạng xã hội. Khi thế giới ngày càng hướng nội và gắn với không gian ảo, việc dấn thân ra bên ngoài lại trở thành điều đáng sợ với nhiều người trẻ.

Và khi những công việc đầu đời đơn giản bị bỏ qua, không ít bạn trẻ sau thời gian “NEET” bước vào thị trường lao động với tâm lý không chịu nổi sự khác biệt hay va chạm.

Rào cản trưởng thành của Gen Z

Một hãng luật tại London (Anh) trả lương lên tới 180.000 GBP (khoảng 230.000 USD)/năm cho sinh viên mới tốt nghiệp đã phải đăng tuyển vị trí “luật sư hỗ trợ”, với lý do rằng nhân viên Gen Z cần được “nắm tay chỉ việc” trong suốt ngày làm việc.

Trên blog pháp lý RollOnFriday, nơi đầu tiên đưa tin về tin tuyển dụng này, nhiều luật sư kỳ cựu phàn nàn rằng các thực tập sinh Gen Z không chịu nhận sai, thậm chí than phiền với bộ phận nhân sự khi bị góp ý.

Tôi không hoàn toàn đồng tình với định kiến cho rằng Gen Z là “thế hệ bông tuyết”, yếu mềm và mỏng manh. Rõ ràng, những vấn đề sức khỏe tinh thần ảnh hưởng đến thế hệ này là có thật, đặc biệt trong bối cảnh hậu Covid-19 và sự lan rộng của mạng xã hội. Nhưng với những người trẻ khỏe mạnh, có khả năng lao động nhưng lại không chủ động tìm việc, rõ ràng giá trị của lao động đã bị xem nhẹ.

Một công việc, dù đơn điệu, vẫn có thể mang lại nhiều lợi ích: mở rộng mối quan hệ, xây dựng các thói quen tốt, cải thiện kỹ năng giao tiếp và biết rõ hơn về mục tiêu nghề nghiệp. Những điều đó không chỉ có giá trị tạm thời mà còn theo ta suốt đời.

Việc chưa từng có công việc được trả lương trước tuổi trưởng thành đang trở nên phổ biến, dẫn tới khoảng trống kinh nghiệm sống và kỹ năng xã hội. Ảnh minh họa: Anthonyshkraba Production/Pexels.

Tuy nhiên, cũng cần thừa nhận rằng có vô vàn nghiên cứu lý giải vì sao Gen Z ngày nay không còn mặn mà với công việc. Trong thời đại mà giấc mơ sở hữu nhà ở ngày càng xa vời, nhiều bạn trẻ không còn thấy việc “cày cuốc” là đáng giá. Họ tự hỏi: “Ra ngoài làm mấy ca buồn tẻ, bị sếp soi mói thì để làm gì?”.

Theo khảo sát của đơn vị nghiên cứu Gallup (Mỹ), chỉ 10% người lao động Anh nói rằng họ “thực sự hứng thú” với công việc, không phải là một bức tranh sáng sủa cho hình ảnh của thị trường lao động.

Sự đứt gãy này một phần đến từ việc thiếu định hướng nghề nghiệp. Nghiên cứu gần đây của Trường Đại học Liên ngành London (Anh) cho thấy 23% người 18-24 tuổi không tin rằng có chương trình đại học phù hợp với mục tiêu sự nghiệp của họ. Trong khi đó, 45% sinh viên tốt nghiệp độ tuổi 25-34 cảm thấy “sốc” vì không được chuẩn bị đủ cho những thử thách của đời sống thực tế khi đi làm.

Nếu những người trẻ trong nhóm NEET có cơ hội làm thêm một công việc nhỏ từ sớm, họ có thể hiểu rõ hơn mình muốn gì trong tương lai. Số khác thì chứng kiến người thân bị cuốn vào guồng quay cơm áo gạo tiền và không muốn bước vào lối mòn ấy.

Theo khảo sát của doanh nghiệp tài chính Santander UK, 76% người sinh sau năm 1996 không muốn làm thuê cho người khác. Nhưng kể cả với những ai muốn làm chủ, họ cũng cần học nghề, học cách nhận góp ý và chịu được va chạm, những điều không thể thiếu để rèn tay nghề.

Theo ZingNews