Chàng trai 39 tuổi là cử nhân kỹ thuật hóa học Đại học Thanh Hoa, thạc sĩ năng lượng và tài nguyên Đại học Bắc Kinh, hai trường đại học danh giá nhất Trung Quốc.

Chưa hết, Ding còn có bằng tiến sĩ sinh học tại Đại học Công nghệ Nam Dương (Singapore) và thạc sĩ đa dạng sinh học từ Đại học Oxford (Anh). Anh cũng đã hoàn thành một dự án nghiên cứu sau tiến sĩ (post-doc) tại Đại học Quốc gia Singapore. Hầu hết các trường đều thuộc top 30 đại học hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, đến tháng 3/2024, hợp đồng nghiên cứu sau tiến sĩ của anh không được gia hạn. Ding Yuanzhao quyết định đi xin việc nhưng sau 10 lần phỏng vấn thất bại và đơn xin việc không được phản hồi, anh chính thức rơi vào cảnh thất nghiệp.

Anh về nước tìm cơ hội, trong thời gian chờ xin việc đăng ký làm nhân viên giao đồ ăn tại Bắc Kinh.

Lý giải việc thất nghiệp, Ding cho biết ở Singapore, nhà tuyển dụng không đặt nặng bằng cấp mà ưu tiên năng lực cá nhân. Trong bối cảnh siết chặt chính sách với lao động nước ngoài, việc các công ty ưu tiên người bản địa khiến cơ hội cho những người như anh càng hạn chế. Chuyên ngành sinh học mà anh theo đuổi lại rất hẹp, yêu cầu cao nhưng cơ hội việc làm ít.

“Tôi kỳ vọng sẽ tìm được việc đúng chuyên môn, lương tốt. Nhưng rồi cao không tới, thấp không xong, cuối cùng vào ngõ cụt”, anh nói.

Nhiều người cho rằng với bằng cấp như vậy, Ding có thể dễ dàng đi dạy hoặc làm gia sư, một giờ kiếm hàng trăm tệ. Nhưng anh phản bác rằng không phải cứ học giỏi là dạy giỏi. “Lên bục giảng mà không có kỹ năng sư phạm vẫn có thể mơ hồ, lúng túng”, anh chia sẻ.

Với anh, nghề giao đồ ăn không có gì đáng xấu hổ. Thu nhập ổn định, giờ giấc linh hoạt, và quan trọng nhất giúp anh duy trì cuộc sống khi chưa tìm được công việc đúng chuyên môn.

“Chỉ khi tự nuôi được bản thân, tôi mới có thể chủ động tìm hướng đi mới”, Ding nói.

Hiện nay, không ít sinh viên mới ra trường ở Trung Quốc cũng chọn làm shipper như một cách cầm cự trong thời kỳ việc làm khó khăn. Theo báo cáo 2024 của nền tảng tuyển dụng Zhaopin, tỷ lệ shipper có bằng cao đẳng trở lên là 38%, tăng 12% so với hai năm trước.

Mức lương trung bình của nhân viên văn phòng ở Thượng Hải, Bắc Kinh khoảng 6.000 tệ một tháng, trong khi thu nhập trung bình của shipper là 7.350 tệ. Những ngày cao điểm, các shipper có thể kiếm cao điểm hơn 1.000 tệ. Những con số này khiến khái niệm “nghề sang – nghề hèn” trở nên lạc hậu.

Dù xuất phát điểm tốt, câu chuyện của Ding phản ánh một thực tế thị trường lao động khốc liệt. Năm 2024, Trung Quốc có 12,22 triệu sinh viên tốt nghiệp. Trong khi đó, tỷ lệ tìm được việc của người có bằng thạc sĩ trở lên đã giảm xuống chỉ còn 44%, thấp hơn cả nhóm cử nhân.

Sự bấp bênh khiến nhiều người đặt câu hỏi “Học hành rốt cuộc để làm gì?”, Một số bình luận tiêu cực như””Bằng cấp giờ vô giá trị”, “Thi vào trường danh tiếng cũng chẳng giúp được gì” xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội.

Theo 163 Trung Quốc