Quốc Tế

2,2 tỷ đơn hàng tăng gấp đôi năm ngoái trong lễ hội mua sắm 618

Published

3 ngày ago

26 Tháng 6, 2025

Lễ hội mua sắm 618 đã giúp Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng nhờ AI và trợ cấp tạo ra 2,2 tỷ đơn hàng tăng gấp đôi năm ngoái trong lễ hội mua sắm 618 tháng 6, song vẫn đối mặt thách thức giảm phát, bất động sản trì trệ và việc làm bấp bênh.

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều bất ổn, Trung Quốc đang nỗ lực đẩy mạnh tiêu dùng nội địa như một trụ cột quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Lễ hội mua sắm giữa năm – với cao điểm là ngày 18/6 (618) – đã trở thành một điểm sáng cho ngành bán lẻ nước này, khi loạt “ông lớn” thương mại điện tử công bố những con số ấn tượng.

Đằng sau cú hích tiêu dùng mua sắm trực tuyến

Theo JD.com, nền tảng khởi xướng chiến dịch khuyến mại giữa năm, tính đến tối 18/6, lượng người dùng đặt hàng đã tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, tổng số đơn hàng trực tuyến và ngoại tuyến vượt 2,2 tỷ. Các sản phẩm công nghệ, thiết bị điện tử thông minh và đồ gia dụng tiếp tục dẫn đầu xu hướng mua sắm.

Alibaba cũng ghi nhận doanh số ấn tượng: chỉ riêng từ ngày 16/5 đến 18/6, có 453 thương hiệu đạt doanh số trên 100 triệu nhân dân tệ, tăng 24%. Trong đó, Apple, Huawei, Xiaomi và Nike đều vượt mốc 1 tỷ nhân dân tệ. Không chỉ ngành hàng điện tử, các sản phẩm thời trang, làm đẹp, đồ dùng thể thao ngoài trời cũng chứng kiến mức tăng trưởng vượt bậc.

Đằng sau những con số khổng lồ đó là một yếu tố mới: trí tuệ nhân tạo (AI). Các nền tảng thương mại điện tử như JD.com, Alibaba và Tencent đã đẩy mạnh ứng dụng AI vào tối ưu quảng cáo, cá nhân hóa trải nghiệm người dùng và tăng hiệu quả tiếp cận. Với JD, các công cụ AI cho phép thương gia thiết lập chiến dịch quảng cáo chỉ bằng một câu lệnh đơn giản. Trong khi đó, Tencent sử dụng AI để tăng tỷ lệ tương tác quảng cáo trên WeChat lên gần 3% – một con số vượt trội trong ngành.

Bên cạnh yếu tố công nghệ, các chương trình trợ cấp trực tiếp từ chính phủ cũng góp phần không nhỏ vào cú huých tiêu dùng. Trong 5 tháng đầu năm 2025, chương trình trợ giá đã tạo ra doanh số hơn 153 tỷ USD cho thị trường. Các khoản hỗ trợ mua sắm đồ gia dụng, thiết bị điện tử, thậm chí xe điện đã giúp người tiêu dùng mạnh dạn chi tiêu hơn.

“Nhờ chương trình của chính phủ, tôi được trợ cấp tới 20.000 nhân dân tệ để mua sắm. Đó thực sự là một món hời”, một người tiêu dùng chia sẻ. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp báo cáo mức tăng trưởng doanh số hơn 30% kể từ đầu năm.

Chính phủ Trung Quốc cũng đặt tiêu dùng làm ưu tiên hàng đầu trong kế hoạch kinh tế năm 2025, hướng đến mở rộng nhu cầu nội địa, nâng thu nhập hộ gia đình và khuyến khích các mô hình tiêu dùng mới: xanh, số hóa, tiết kiệm năng lượng.

Động lực gì thúc đẩy mua sắm trực tuyến ở Trung Quốc tăng vọt ?

Theo JD.com, nền tảng khởi xướng chiến dịch khuyến mại giữa năm, tính đến tối 18/6, lượng người dùng đặt hàng đã tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái

Thách thức phía trước, tiêu dùng vẫn còn mong manh

Dù vậy, giới chuyên gia vẫn cảnh báo đà phục hồi tiêu dùng tại Trung Quốc có thể thiếu bền vững. Các chương trình khuyến mãi, giảm giá hay trợ cấp tuy giúp tăng sức mua ngắn hạn, nhưng khó có thể giải quyết tận gốc những vấn đề cấu trúc của nền kinh tế.

Áp lực giảm phát đang hiện hữu khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm tháng thứ tư liên tiếp, trong khi chỉ số giá sản xuất (PPI) lao dốc mạnh nhất trong gần 2 năm. Nhiều hãng xe điện, như BYD, đã phải giảm giá đến 34%, kéo theo một cuộc đua giảm giá gây áp lực lớn lên chuỗi cung ứng.

Ngoài ra, thị trường bất động sản, vốn chiếm 60-70% tài sản hộ gia đình vẫn chưa có dấu hiệu hồi phục. Giá nhà tiếp tục giảm ở cả phân khúc mới lẫn cũ tại hơn 70 thành phố lớn. Điều này khiến người dân có xu hướng tiết kiệm thay vì chi tiêu, gia tăng tâm lý lo ngại về tài chính cá nhân.

Tình trạng việc làm cũng là một điểm nghẽn. Dù tỷ lệ thất nghiệp ổn định ở mức 5%, nhiều doanh nghiệp vẫn cắt giảm nhân sự để duy trì lợi nhuận. Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến tâm lý tiêu dùng và khả năng chi tiêu của người lao động.

Trước bức tranh vừa sáng vừa tối, các chuyên gia cho rằng Trung Quốc cần nhiều biện pháp mạnh mẽ hơn về tài khóa để giữ đà phục hồi kinh tế. Năm 2025, chính phủ đã đặt mục tiêu thâm hụt ngân sách ở mức 4% GDP, mức cao hiếm có cùng với việc phát hành trái phiếu đặc biệt ở quy mô kỷ lục.

“Chính phủ cần ưu tiên chi tiêu vào những lĩnh vực then chốt như tiêu dùng nội địa, bất động sản và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ”, chuyên gia kinh tế Heron Lim từ Moody’s Analytics nhận định. Ông cũng cho rằng Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) vẫn còn dư địa để giảm lãi suất, nhưng cần thận trọng để tránh rủi ro vĩ mô.

Lưu ý rằng tiêu dùng đã trở thành động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc, ông Hong Yong, nghiên cứu viên cộng tác tại Học viện Thương mại Quốc tế và Hợp tác Kinh tế Trung Quốc, cho biết cơn sốt mua sắm trực tuyến đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nhu cầu trong nước, giải phóng tiềm năng mua sắm của người tiêu dùng và củng cố nền kinh tế.

Ông Hong ước tính rằng thị trường tiêu dùng của đất nước đang sẵn sàng tăng trưởng ổn định trong năm nay, được thúc đẩy bởi một loạt các chính sách ủng hộ tiêu dùng, lễ hội mua sắm trực tuyến và sự phục hồi ổn định của nền kinh tế vĩ mô bất chấp những bất ổn bên ngoài. Ông kêu gọi nhiều nỗ lực hơn nữa để tăng cường hỗ trợ việc làm, phát triển các loại hình tiêu dùng mới trong các lĩnh vực kỹ thuật số, xanh và thông minh, đồng thời cải thiện môi trường tiêu dùng, nhằm thúc đẩy khả năng và mong muốn chi tiêu của người dân.

Theo doanhnghiephoinhap.vn

Quốc Tế

10 phút để giao hàng – ứng dụng đe dọa các tạp hóa nhỏ lẻ tại Ấn Độ

Published

2 tuần ago

18 Tháng 6, 2025

Admin Admin

10 phút để giao hàng sẽ làm thay đổi thói quen tiêu dùng, đẩy mạnh chi tiêu của thị trường tỉ dân ở Ấn Độ. Các ứng dụng như Swiggy hay Blinkit giúp người Ấn Độ mua đủ thứ, từ sữa, chuối đến hoa hồng, và nhận hàng chỉ trong vài phút.

Tại một vùng ngoại ô ở Mumbai, các nhân viên ứng dụng mua sắm Swiggy chạy đua với thời gian để giao hàng trong vòng 10 phút. Tốc độ của họ tính bằng giây, được theo dõi trên một màn hình luôn nháy đỏ cảnh báo sự chậm trễ.

Bên ngoài nhà kho, các tài xế của Swiggy mặc đồng phục màu cam, nhanh chóng nhận hàng đã đóng gói để giao đến địa chỉ gần đó. Số khác thì quay về để nhận đơn hàng mới.

“Lý tưởng thì người đóng gói hàng phải hoàn thành trong 1 phút 30 giây”, Prateek Salunke – quản lý kho cho biết.

Các kho hàng của Swiggy đang mọc lên như nấm trên khắp Ấn Độ, để giao đủ thứ đồ, từ sữa, chuối, bao cao su đến hoa hồng trong vài phút. Mô hình kinh doanh này đang làm thay đổi ngành bán lẻ Ấn Độ.

Nó cũng đe dọa các tạp hóa nhỏ lẻ đã thống trị nước này hàng chục năm nay. Ấn Độ có ít siêu thị và nếu có cũng nằm ở các khu vực có mức sống khá, hoặc trong các trung tâm thương mại.

Từ lâu, người Ấn vẫn mua sắm tại các tạp hóa nhỏ, hoặc nhận giao hàng miễn phí bằng cách gọi điện thoại. Sau này, thương mại điện tử mới xuất hiện tại đây, với các gã khổng lồ Amazon và Flipkart.

Tuy nhiên, các sàn này chỉ giao hàng trong ngày hoặc sang hôm sau. Tốc độ này không nhanh bằng Swiggy và các đối thủ như Zepto hay Zomato’s – những cái tên đang tạo ra cơn sốt “thương mại nhanh” (quick commerce).

Hồi tháng 4, Goldman Sachs ước tính thương mại nhanh chiếm tới 5 tỷ USD – tương đương 45% quy mô thị trường tạp hóa online hiện tại của Ấn Độ. Khi người dùng ưu tiên sự thuận tiện và nhanh chóng, thương mại nhanh được dự báo chiếm 70% thị phần tạp hóa online trị giá 60 tỷ USD của nước này năm 2030.

Swiggy thành lập năm 2014, ban đầu chỉ giao đồ ăn cho các nhà hàng. Hiện, họ lấn sân giao hàng tạp hóa nhanh tại Ấn Độ – thị trường bán lẻ lớn thứ ba thế giới, sau Trung Quốc và Mỹ. Công ty này hiện được định giá 10 tỷ USD.

“Chúng tôi đang chuẩn bị chuyển sang thị trường lớn hơn thực phẩm. Khách hàng mục tiêu là những người 21-35 tuổi, sống ở thành thị, ít thời gian và đề cao sự tiện lợi”, Swiggy cho biết trong một tài liệu cuối năm 2023.

Năm ngoái, công ty này tăng gấp đôi số nhà kho tại 25 thành phố, lên 500 điểm. Họ có kế hoạch nâng con số nhà kho lên 750 trước tháng 4/2025. Các nhà đầu tư của Swiggy gồm đại gia viễn thông Nhật Bản SoftBank, Công ty đầu tư Prosus, Quỹ đầu tư quốc gia Qatar QIA và GIC (Singapore).

Bên trong một kho hàng của Swiggy ở New Delhi. Ảnh: Reuters — Bên trong một kho hàng của Swiggy ở New Delhi. Ảnh: *Reuters*

Sumat Chopra – chuyên gia tại hãng tư vấn Kearney cho biết các công ty thương mại nhanh ở Ấn Độ hưởng lợi nhờ hệ thống kho bãi lớn và thói quen gọi điện đặt mua vài món đồ từ cửa hàng gần nhà của người dân.

Swiggy thậm chí nhận đơn chỉ gồm một quả xoài, dù giá đắt gấp đôi việc đi bộ ra gần nhà mua hàng. Tuy nhiên, nhiều người sẵn sàng trả giá cao để tiết kiệm thời gian.

Natasha Kavalakkat (27 tuổi) hiện làm luật sư tại Mumbai. Cô có lịch trình rất bận rộn, nên thường dùng các ứng dụng giao hàng nhanh như Swiggy và Zepto để mua táo, bánh mỳ. Cô cho biết việc nhận được hàng chỉ trong vài phút là một sự đột phá. “Việc này quá tiện lợi”, cô nói.

Dù vậy, sự bùng nổ của thương mại điện tử nhanh đang khiến các cửa hàng tạp hóa tại đây lao đao. Cửa hàng của Prem Patel tại ngoại ô Mumbai vài năm qua buôn bán phát đạt, giúp ông có tiền sửa sang nhà cửa và lắp điều hòa. Nhưng hiện tại việc này không còn nữa.

“Không ai vào siêu thị hay trung tâm thương mại chỉ để mua sữa. Đó là lợi thế của chúng tôi. Nhưng những ứng dụng mua hàng mới đã thay đổi tất cả”, Patel nói. Doanh thu hàng ngày của ông đã giảm nửa, còn 25.000 rupee (300 USD).

Trên Reuters, bốn hiệp hội bán lẻ tại 4 bang khác của Ấn Độ cho biết doanh thu tháng của các thành viên giảm 10-60% vì sự xuất hiện của các ứng dụng thương mại nhanh. Tại Ấn Độ hiện có khoảng 13 triệu cửa hàng tạp hóa.

Một số cửa hàng truyền thống phản ứng lại bằng cách ứng dụng công nghệ nhiều hơn. Hiren Gandhi, chủ tịch một hiệp hội bán lẻ tại bang Gujarat gợi ý các thành viên lập nhóm chat để nhận đơn và giao đồ nhanh trong vòng bán kính 6 km.

“Khoảng 500 cửa hàng đã đổi mới để duy trì việc kinh doanh”, ông nói.

Phát triển nhanh và tăng độ phủ, nhưng một nhà đầu tư của Swiggy cho biết mảng thương mại nhanh Instamart của công ty này vẫn chưa có lãi. Giá trị số đơn hàng họ nhận năm ngoái khoảng 1 tỷ USD.

Đối thủ chính của họ – Zomato tháng trước thông báo mảng thương mại nhanh Blinkit lần đầu hòa vốn.

Goldman Sachs dự báo Blinkit nhận số đơn trị giá 2,7 tỷ USD năm nay, tăng 60% so với năm ngoái.

Giới phân tích cảnh báo việc phụ thuộc vào các thành phố lớn và chi mạnh tay cho khuyến mãi, giảm giá sẽ khiến lợi nhuận của các công ty thương mại nhanh ở mức thấp. Dù vậy, Swiggy và Zomato đều đa dạng hóa sản phẩm, bổ sung các mặt hàng có giá trị thặng dư lớn.

Trên ứng dụng của Swiggy, người mua có thể đặt hàng thiết bị thể thao và đồ điện tử. Trong khi đó, Zomato cũng bán lượng lớn hoa hồng và gấu bông trong dịp Valentine năm nay. Swiggy cho biết mục tiêu của họ là trở thành “một siêu thị online”.

theo Reuters

Quốc Tế

Xu hướng giao hàng trong 1 giờ

Published

3 tuần ago

10 Tháng 6, 2025

Admin Admin

Trung Quốc là một trong những quốc gia tiên phong và dẫn đầu về xu hướng giao hàng tức thời (instant delivery), đặc biệt là mô hình giao hàng trong 1 giờ (1-hour delivery). Xu hướng này không chỉ là một tiện ích mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người dân và là động lực quan trọng thúc đẩy ngành bán lẻ, thương mại điện tử.

Dưới đây là những xu hướng chính của giao hàng tức thời 1h tại Trung Quốc trong giai đoạn hiện tại (tháng 6/2025) và dự báo cho tương lai gần:

1. Tốc độ tăng trưởng vượt bậc và sự thâm nhập sâu rộng:

Tăng trưởng mạnh mẽ: Số lượng đơn hàng giao hàng tức thời ở Trung Quốc đã đạt 42 tỷ vào năm 2023 và dự kiến sẽ vượt 48 tỷ vào năm 2024. Ngành bán lẻ tức thời (instant retail), được xây dựng trên hệ thống giao hàng tức thời, đã tăng trưởng trung bình hơn 50% hàng năm kể từ năm 2018, đạt 650 tỷ nhân dân tệ (khoảng 88,93 tỷ USD) vào năm 2023, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm trước. Con số này dự kiến sẽ vượt 2 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm 2030.
Thâm nhập mọi lĩnh vực: Giao hàng tức thời không chỉ giới hạn ở thực phẩm và đồ uống mà còn mở rộng sang các mặt hàng tạp hóa, thuốc men, đồ dùng hàng ngày, và thậm chí cả các mặt hàng công nghiệp khẩn cấp như phụ tùng, linh kiện quan trọng.
“Bán lẻ tức thời” (Instant Retail): Mô hình này đang thay đổi hoàn toàn ngành bán lẻ, cho phép người tiêu dùng nhận được sản phẩm chỉ sau vài phút hoặc trong vòng 1 giờ, đáp ứng nhu cầu tức thì.

2. Ứng dụng công nghệ cao và tự động hóa:

AI và Dữ liệu lớn: Các nền tảng giao hàng như Meituan, Ele.me (Alibaba) và JD Logistics sử dụng công nghệ dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo để tối ưu hóa việc điều phối, khớp nối chính xác giữa người bán, người tiêu dùng và người giao hàng, tính toán các tuyến đường tối ưu chỉ trong 0.55 mili giây.
Kho thông minh và trung tâm phân loại tự động: Các tập đoàn lớn như Alibaba (Cainiao) và JD.com (JD Logistics) đã đầu tư mạnh vào các nhà kho tự động hóa cao, sử dụng băng chuyền dài hàng chục km và robot để phân loại hàng hóa với tốc độ tính bằng giây. Điều này rút ngắn đáng kể thời gian chuẩn bị và xử lý đơn hàng.
Phương tiện giao hàng tự động:
- Máy bay không người lái (UAV): Trung Quốc đang đẩy nhanh việc áp dụng máy bay không người lái để giao hàng, đặc biệt ở các vùng nông thôn hoặc địa hình khó khăn. Ví dụ, Bưu điện Trung Quốc (China Post) đã sử dụng UAV để vận chuyển mận giòn từ các vườn cây ăn quả trên núi, rút ngắn thời gian vận chuyển từ vườn.
- Robot giao hàng: Robot và xe tự hành được triển khai ở một số khu vực đô thị, khuôn viên trường học, và các khu công nghiệp để giao hàng chặng cuối, giảm chi phí nhân công và tăng hiệu quả.

3. Cơ sở hạ tầng logistics phát triển vượt trội:

Mạng lưới kho bãi và trung tâm phân phối rộng khắp: Trung Quốc có hệ thống kho bãi hiện đại, được bố trí chiến lược để đảm bảo hàng hóa có thể được vận chuyển đến người tiêu dùng trong thời gian ngắn nhất.
Hệ thống giao thông đa dạng: Đầu tư mạnh vào đường bộ, đường sắt (như China Railway Express mở thêm nhiều tuyến vận chuyển hàng hóa đến Châu Âu và các thị trường khác), và cảng biển lớn giúp vận chuyển hàng hóa nhanh chóng và hiệu quả.
Hệ sinh thái logistics toàn diện: Các tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ như Alibaba (Cainiao) và JD.com (JD Logistics) đã xây dựng hệ sinh thái logistics của riêng mình, kiểm soát toàn bộ chuỗi cung ứng từ kho bãi đến khâu giao hàng cuối cùng.

4. Cạnh tranh gay gắt giữa các ông lớn và các công ty chuyển phát nhanh:

Các công ty hàng đầu: SF Express, China Post, ZTO Express, YTO Express, Best Express, JD Logistics, Meituan, Ele.me là những “người chơi” chính trong cuộc đua giao hàng tức thời.
Chiến lược đa dạng: Các công ty liên tục tìm cách hạ chi phí vận chuyển, tối ưu hóa quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút và giữ chân khách hàng.
Đầu tư vào “Last-mile delivery”: Đây là khâu quan trọng nhất để đảm bảo thời gian giao hàng tức thời. Các công ty đang tập trung vào việc tối ưu hóa lộ trình, tăng cường số lượng và hiệu quả của đội ngũ tài xế, cũng như ứng dụng công nghệ để quản lý giao hàng chặng cuối.

5. Tác động đến kinh tế và xã hội:

Thúc đẩy tiêu dùng: Giao hàng tức thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua sắm, kích thích nhu cầu tiêu dùng và thúc đẩy sự phát triển của ngành bán lẻ.
Tạo việc làm linh hoạt: Ngành công nghiệp giao hàng tức thời đã tạo ra vô số cơ hội việc làm linh hoạt cho shipper, thậm chí “nhân viên giao hàng trực tuyến” đã được chính thức công nhận là một nghề mới ở Trung Quốc vào năm 2020.
Xây dựng “vòng tròn sinh hoạt 15 phút”: Giao hàng tức thời đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các “vòng tròn sinh hoạt 15 phút” ở đô thị, nơi cư dân có thể tiếp cận mọi dịch vụ và hàng hóa thiết yếu trong vòng 15 phút đi bộ hoặc đi xe.
Thách thức về môi trường: Nhu cầu giao hàng nhanh cũng đặt ra thách thức về môi trường do gia tăng lượng phương tiện vận chuyển và bao bì. Tuy nhiên, các công ty đang dần chuyển sang sử dụng xe điện, tối ưu hóa tuyến đường và giảm thiểu rác thải.

Tóm lại, xu hướng giao hàng tức thời 1h tại Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ, dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến, cơ sở hạ tầng vững chắc và sự cạnh tranh khốc liệt giữa các “ông lớn”. Đây là một mô hình đóng vai trò quan trọng trong việc định hình lại thói quen tiêu dùng và cảnh quan kinh tế của đất nước tỷ dân.

Quốc Tế

Amazon cắt giảm 27.000 lao động, đóng băng tuyển dụng, theo dõi từng đồng chi tiêu lương thưởng khi toàn ngành rơi vào cảnh khó khăn

Published

3 tuần ago

10 Tháng 6, 2025

Admin Admin

Nối tiếp nhiều mảng kinh tế khác, ngành TMĐT cũng đang phải đối mặt thách thức khi hàng loạt doanh nghiệp sa thải lao động, đóng băng tuyển dụng trước cơn bão giá và chuyển đổi số.

Trong bối cảnh yêu cầu tăng hiệu suất và cắt giảm chi phí leo thang, Amazon đã thực hiện một loạt biện pháp thắt chặt nhân sự, từ sa thải hàng loạt đến đóng băng ngân sách tuyển dụng và áp dụng mô hình “ngân sách OpEx” nhằm kiểm soát chi tiêu lương thưởng.

Kể từ đầu năm 2022, Amazon đã cắt giảm tổng cộng khoảng 27.000 nhân sự ở các vị trí văn phòng và bộ phận hỗ trợ, như một phần trong chiến dịch tái cấu trúc nhằm nâng cao biên lợi nhuận và tối ưu hóa vận hành. Đợt sa thải này bao gồm cả những lượt cắt trong mảng thiết bị và dịch vụ (Alexa, Echo, Ring), cũng như nhiều vị trí trong bộ phận truyền thông và bền vững.

Không riêng gì Amazon, hàng loạt những cái tên nổi tiếng trong ngành TMĐT cũng cắt giảm chi tiêu nhân sự, báo hiệu một thị trường đầy khó khăn.

Đầu năm 2024, Lazada thực hiện đợt sa thải tại trụ sở Singapore, với con số không được công bố chính thức nhưng theo báo cáo có thể chiếm 25–50% nhân sự khu vực. Các nguồn tin cho biết công ty đã họp tái cơ cấu và áp dụng các biện pháp “tránh lãng phí nguồn lực” để chuẩn bị cạnh tranh khốc liệt trong khu vực.

Tháng 7/2022, Shopify cắt giảm gần 10% lực lượng lao động (khoảng 1.000 người) do dự đoán tăng trưởng vượt quá thực tế và chi phí vận hành tăng cao. Đến tháng 5/2023, công ty lại tiếp tục cắt 20% nhân sự, đồng thời bán mảng logistics cho Flexport để tập trung vào lõi nền tảng TMĐT.

Tương tự, đầu năm 2023, eBay thông báo cắt giảm 1.000 vị trí (tương đương khoảng 9% tổng nhân sự) nhằm điều chỉnh lực lượng lao động phù hợp với tốc độ tăng trưởng chậm lại và giảm sự phụ thuộc vào đội ngũ hợp đồng.

Tháng 1/2023, nền tảng nội thất trực tuyến Wayfair sa thải khoảng 1.750 nhân viên (10% lực lượng) do nhu cầu tiêu dùng suy giảm sau đại dịch. Một đợt cắt giảm bổ sung vào năm 2024 tiếp tục diễn ra, với hơn 1.650 vị trí bị ảnh hưởng để “định vị công ty cho tương lai” theo CEO Niraj Shah.

Tờ Business Insider (BI) nhận định giai đoạn “bùng nổ” mùa dịch Covid-19 đẩy tốc độ tuyển dụng rất nhanh, nhưng sau đó doanh thu chững lại khiến các công ty phải tái cân đối chi phí lương và phúc lợi.

Ngoài ra, nhà bán lẻ trực tuyến không chỉ cạnh tranh nội bộ mà còn phải tranh giành nhân sự công nghệ với fintech, AI và các startup khác, đẩy mức lương trung bình lên cao.

Đặc biệt, ứng dụng AI, tự động hóa và phân tích dữ liệu ngày càng nhiều khiến nhiều vị trí cũ trở nên thừa, đồng thời tạo nhu cầu cao với chuyên gia dữ liệu, AI, DevOps… dẫn đến xu hướng “sa thải – tái tuyển dụng” theo kỹ năng mới.

Thậm chí nhiều tập đoàn đã áp dụng mô hình “ngân sách Opex” như Amazon và nhiều công ty khác cho thấy xu hướng chuyển từ “đếm đầu người” sang “quản lý chi phí vận hành”, buộc nhà quản lý phải cân nhắc kỹ càng cơ cấu nhân sự (toàn thời gian, hợp đồng, tạm thời) để tối ưu chi phí.

Siết chi phí

Chỉ trong vài ngày gần đây, Amazon thông báo cắt thêm gần 100 vị trí tại mảng Sách (Books), bao gồm nhân sự tại Goodreads và nhóm Kindle. Giới lãnh đạo cho biết đây là bước đi cần thiết để “tinh giản bộ máy, giảm thiểu các lớp quản lý không cần thiết” trong quá trình chuyển đổi và phát triển các mảng kinh doanh trọng tâm.

Cùng lúc, Amazon Retail – bao gồm marketplace, logistics và Fresh grocery – đang áp dụng chính sách ngân sách Opex cố định, tức giữ nguyên tổng chi phí vận hành cho nhân sự so với năm 2024 và chỉ tuyển thêm khi thực sự cần thiết và được phê duyệt bằng lý do thuyết phục. Chính sách này không áp dụng cho nhân viên kho hay mảng AWS.

Để hiện thực hóa kỷ luật chi phí, Amazon Retail đã triển khai một bảng báo cáo thời gian thực (dashboard) cho phép theo dõi đồng thời số lượng nhân sự và tổng chi phí lương, số cổ phiếu thưởng theo từng cấp bậc, kỹ năng và bộ phận.

Đồng thời, hệ thống cũng hỗ trợ lên kế hoạch trộn lẫn các nhân sự theo cấp bậc, kỹ năng chuyên môn và thâm niên. Nhờ vậy, ban quản lý có thể lập ngân sách chi tiết cho từng nhóm công việc, tránh tình trạng vượt trần chi phí và tăng khả năng điều chỉnh nhanh theo biến động doanh thu.

Mỗi đề xuất vượt ngân sách OpEx đều phải kèm lý do giải thích thỏa đáng và chịu đánh giá chặt chẽ từ ban lãnh đạo.

Thay vì đặt mục tiêu về số lượng tuyển, các quản lý giờ đây sẽ được giao ngân sách Opex cố định, giúp họ linh hoạt hơn trong lựa chọn mô hình nhân sự (toàn thời gian, hợp đồng, tạm thời) nhưng cũng buộc phải cân nhắc kỹ lưỡng chi phí bình quân trên mỗi vị trí.

Những bước đi quyết liệt của Amazon phản ánh áp lực chung lên ngành TMĐT: chi phí lao động cao, nhu cầu mở rộng sau đại dịch không ổn định, và cạnh tranh gay gắt với các công ty công nghệ khác về nhân tài. Việc lặp đi lặp lại giữa “sa thải – tuyển dụng” không chỉ tốn kém chi phí đào tạo mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần làm việc và văn hóa doanh nghiệp.

Tờ Fortune nhận định sau giai đoạn tăng tốc trong đại dịch, Amazon và các đối thủ đã mở rộng quy mô mạnh, dẫn đến áp lực tăng lương và phúc lợi. SEC nhấn mạnh chi phí lao động và gián đoạn chuỗi cung ứng đang khiến việc thuê, đào tạo và triển khai nhân sự trở nên khó khăn hơn.

Trong khi đó, các công ty công nghệ lớn đều đang săn đón kỹ sư phần mềm, chuyên gia dữ liệu… khiến nguồn ứng viên trở nên “đắt đỏ” và khan hiếm. Đây lại chính là những lao động mà Amazon cần trong kỷ nguyên chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, nhiều khảo sát cho thấy sau 90 ngày làm việc, chỉ dưới một phần ba người lao động mới tiếp tục gắn bó, tạo ra làn sóng tuyển – sa thải luân phiên, tốn kém chi phí đào tạo và ảnh hưởng tinh thần đội ngũ.

Trên thực tế, câu chuyện của Amazon chỉ là một trong vô số những khó khăn mà toàn ngành TMĐT đang phải đối mặt.

Tờ BI nhận định khi làn sóng bão giá, chi phí vận hành tăng cao và sự bão hòa thị trường buộc nhiều “ông lớn” thương mại điện tử phải cơ cấu lại hoạt động, ngành TMĐT đang đối mặt những khó khăn chồng chất khi phải triển khai hàng loạt đợt sa thải nhân sự.

Giai đoạn hậu đại dịch, người tiêu dùng đã quay về thói quen mua sắm truyền thống, khiến doanh thu của các nền tảng TMĐT tăng trưởng chậm lại. Trong khi đó, chi phí lao động và đầu tư hạ tầng (kho, giao nhận, công nghệ) tiếp tục leo thang. Kết quả là nhiều công ty buộc phải giảm quy mô nhân sự để cắt giảm chi phí, đảm bảo biên lợi nhuận không bị “ăn mòn”.

Trong khi đó, đầu tư cho tự động hóa, kho robot, AI hay nền tảng dữ liệu đòi hỏi nguồn vốn lớn ngay lập tức, trong khi hiệu quả thu về thường phải tính theo quý hoặc năm. Để “giải phóng” ngân sách đổ vào công nghệ, nhiều đơn vị chọn giải pháp giảm nhân viên ở các bộ phận hỗ trợ, chăm sóc khách hàng hay logistics truyền thống.

Tuy nhiên, điều này cũng kéo theo rủi ro về chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng.

Rõ ràng, ngành TMĐT đang gặp quá nhiều khó khăn khiến các công ty phải thay đổi. Mô hình “ngân sách Opex” và hệ thống giám sát mới của Amazon phản ánh xu hướng chung trong ngành là tập trung vào chi phí vận hành thay vì số lượng nhân sự, nhằm duy trì tính linh hoạt tài chính trong bối cảnh bất định.

Nguồn: BI, Fortune