Sự chuyển đổi trong hành vi tiêu dùng và tốc độ phát triển của công nghệ vừa là những dấu hiệu tích cực, vừa là thách thức cho ngành thương mại điện tử (TMĐT) năm 2025.
Tại Diễn đàn kết nối và phát triển thương mại điện tử 2024 do Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức, các chuyên gia cho biết tăng trưởng TMĐT của Việt Nam hiện đang đứng Top đầu thế giới.
Năm 2023 quy mô toàn thị trường là 20,5 tỷ USD, dự báo năm 2025 cán mốc 45 tỷ USD và vào Top 3 Đông Nam Á.
Tốc độ tăng trưởng ấn tượng đồng thời cũng kéo theo áp lực cạnh tranh ngày càng lớn cho các sàn TMĐT.
Sự rút lui của VNG khỏi Tiki
Mới đây thông tin về việc VNG quyết định không còn là công ty liên kết của Tiki Global sau khi chịu khoản thua lỗ 510 tỷ đồng đã phần nào cho thấy áp lực từ “cuộc đua” trên thị trường TMĐT Việt Nam thời gian qua.
Cụ thể, theo BCTC quý 4/2024 của VNG (mã CK: VNZ), vào ngày 28/10/2024, tập đoàn này đang nắm giữ 14,61% quyền sở hữu Tiki Global. VNG đã miễn nhiệm hai người của tập đoàn trong Ban Giám đốc của Tiki Global và không còn ảnh hưởng đáng kể trong Tiki Global. Theo đó, Tiki Global không còn là công ty liên kết của VNG.
Khoản đầu tư vào Tiki Global được ghi nhận vào khoản mục đầu tư tài chính dài hạn.
Như vậy, VNG vẫn sẽ là cổ đông lớn tại Tiki Global nhưng sẽ không tham gia vào công việc điều hành cũng như phát triển công ty này.
Tính đến thời điểm 31/12/2024, VNG đã đầu tư 510 tỷ đồng vào Tiki Global nhưng từ quý 1/2019, giá trị của khoản đầu tư này đã về 0, tức VNG đã ghi nhận lỗ toàn bộ số tiền đầu tư vào Tiki. Do VNG không tiếp tục đầu tư thêm vào Tiki nên dù Tiki có lỗ thêm thì cũng không ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của VNG.
Tiki Global được thành lập vào năm 2010 tại TP.HCM, ban đầu chỉ tập trung vào mảng bán sách trực tuyến, sau đó mở rộng ra nhiều mặt hàng đa dạng khác. Tiki bắt đầu gọi vốn từ năm 2012, với vòng đầu tiên từ quỹ đầu tư mạo hiểm Cyberagent. Sau đó, Tiki tiếp tục nhận đầu tư từ Sumimoto và VNG.
Tháng 5/2016, VNG đầu tư 384 tỷ đồng (17 triệu USD) vào Tiki, đổi lấy 38% cổ phần và trở thành cổ đông lớn nhất. Đầu năm 2018, VNG tiếp tục rót thêm 120 tỷ đồng vào Tiki.
Sự xuất hiện của Shopee vào năm 2016 đã làm thay đổi cục diện thị trường. Bằng chiến lược “đốt tiền” mạnh tay cho khuyến mại và miễn phí vận chuyển, Shopee đã nhanh chóng vượt qua Lazada và Tiki để dẫn đầu thị trường. Theo báo cáo năm 2018 của Công ty Q&Me, Shopee chiếm 35% thị phần, Lazada 20% và Tiki 17%. Khoảng cách giữa Tiki và Shopee ngày càng nới rộng trong những năm sau đó.
Việc chấp nhận thua lỗ để rời bỏ thị trường TMĐT không chỉ đang diễn ra với các Công ty, Tập đoàn đầu tư mà còn là hồi chuông báo động đối với nhiều nhà bán hàng nhỏ lẻ.
Thống kê mới được Metric công bố cho thấy, thị trường năm 2024 ghi nhận sự sụt giảm của các shop có phát sinh lượt bán và tỷ lệ nhà bán rời bỏ thị trường, mức tăng trưởng âm cao.
Theo đó, 5 sàn TMĐT gồm Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, TikTok Shop đã sụt giảm từ 403.000 gian hàng (tháng 1/2023) xuống còn hơn 378.000 gian hàng có phát sinh đơn hàng theo tháng (tính đến tháng 9/2024).
Mặc dù TikTok Shop và Shopee được ghi nhận mức tăng trưởng dương về doanh số và sản lượng nhưng nhìn chung trong 9 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm 2023 tất cả các shop trên 5 sàn TMĐT có 43,15% số shop tăng trưởng âm hoặc dừng bán.
Bức tranh toàn cảnh cho thấy cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường TMĐT (Nguồn: Metric)
Việc VNG “rút chân” khỏi vai trò điều hành tại Tiki Global cho thấy những khó khăn mà Tiki đang phải đối mặt trong cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường thương mại điện tử Việt Nam. Dù vẫn là cổ đông lớn, VNG dường như đã không còn mặn mà với việc “bơm tiền” để Tiki tiếp tục cuộc đua “đốt tiền” với các đối thủ.
TMĐT năm 2025 sẽ ra sao?
Các số liệu chung của ngành TMĐT dù chưa khả quan, song theo dự báo của Metric lại đưa ra nhiều tín hiệu khá lạc quan cho thị trường trong năm 2025.
Mức tăng trưởng doanh số của các sàn TMĐT hiện gấp 4,3 lần so với mức tăng trưởng doanh thu bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng. Người tiêu dùng ngày càng có xu hướng lựa chọn hàng hóa giá rẻ đã gián tiếp khiến số lượng mặt hàng có mức giá trên 1 triệu sụt giảm.
Các chỉ số kinh tế vĩ mô đang trên đà phục hồi nhưng do mức giá leo thang nên người dùng tiếp tục ưu tiên mua sắm các sản phẩm thiết yếu, trong đó ngành hàng bách hóa – thực phẩm và ngành hàng mẹ – bé có mức tăng doanh số trên 50%, lần lượt cán mốc 64,2% và 51,7%.
Việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh ngày càng phát triển, các tiêu chí như ít đường/ít béo/ít calo ngày càng được quan tâm nhiều hơn trước.
Ghi nhận trên sàn Shopee và TikTok Shop 11 tháng năm 2024 ghi nhận tăng ấn tượng so với cùng kỳ 11 tháng đầu năm 2023.
Theo đó dòng sữa ít đường/không đường và ít béo/không béo tăng 203%; đồ uống không cồn, ít đường/không đường và ít calo/không calo tăng 104%.
Số liệu được Metric thống kê trên sàn Shopee và Tiktok Shop
Metric đặc biệt ghi nhận nhu cầu sử dụng các sản phẩm xanh, bền vững, thuần chay gia tăng mạnh mẽ.
Người tiêu dùng trong nước đã ưu tiên lựa chọn các sản phẩm ít tác động đến môi trường thay thế cho sản phẩm truyền thống có tác động không tốt cho sức khỏe, từ đó phản ánh sự thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng tích cực.
Xu hướng này đã thúc đẩy các sản phẩm sữa thực vật, mỹ phẩm thuần chay tăng lần lượt 162% và 178% so với cùng kỳ 11 tháng đầu năm 2023.
Mặc dù các sàn TMĐT có hàng hóa đa dạng chủng loại, nhiều chương trình khuyến mại và nguồn gốc rõ ràng đã được phần lớn người tiêu dùng lựa chọn, thúc đẩy doanh số shop Mall tăng mạnh trong năm 2024.
Tuy nhiên, đối mặt với áp lực cạnh tranh ngày càng khốc liệt, bài toán nâng cao năng lực nghiên cứu, đổi mới, hoạch định chiến lược kinh doanh dài hơi đang được đặt ra cho các sàn TMĐT tại Việt Nam để hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Ở quán bar ‘nhà tù’, khách sẽ mặc trang phục tù nhân, ký vào ‘bản thú tội’, nhận hồ sơ tội phạm rồi được dẫn vào phòng giam. Xu hướng mới, quán bar cho khách thử đi tù.
Lấy cảm hứng từ loạt phim “Orange is the New Black” của Netflix, quán bar mang phong cách nhà tù nằm ở nhiều nơi như Thanh Đào thuộc phía đông tỉnh Sơn Đông; Hàng Châu ở phía bắc tỉnh Chiết Giang; Trùng Khánh ở phía tây nam Trung Quốc. Khách sẽ mặc bộ đồ liền màu cam để hoá thân tù nhân. Không gian bên trong trang trí song sắt, báo cũ, hình vẽ graffiti và ảnh nghi phạm.
Khu vực khách ngồi cũng được chia thành từng “phòng giam”, trong đó có “phòng thẩm vấn” với các dụng cụ trừng phạt như còng tay, xích chân và gậy.
Thức uống gồm cocktail, soda và cà phê có giá khoảng 50 tệ (170.000 đồng) mỗi món. Một số chi nhánh yêu cầu khách trả thêm 10 tệ để thuê trang phục.
Khách vào quán phải ký vào “biên bản thú tội” và nhận “hồ sơ tội phạm” trong đó ghi rõ “tội danh” mà họ bị gán, đồng thời chụp ảnh trước khi được đưa đến “phòng giam” hay khu vực thưởng thức đồ uống.
Nhân viên quầy bar mặc đồng phục cảnh sát và tương tác với khách như những người giám sát trong trại giam, ví dụ nhắc nhở tuân thủ “nội quy nhà tù”, hỏi khách về “tội danh”, hoặc nhắc khách không được phá hoại bàn ghế.
Ý tưởng độc đáo thu hút khách trải nghiệm và người dùng mạng xã hội.
“Ánh sáng, cách trang trí và không gian quán mang lại cảm giác nhập vai thú vị, đồng thời có nhiều góc chụp ảnh độc lạ”, một người nói trên mạng xã hội, cho biết đã rủ bạn bè cùng trải nghiệm.
Một khách khác cho biết khi đến chi nhánh Hàng Châu vào khoảng 10 giờ tối trong ngày thường, họ phải chờ gần 20 phút mới được vào do quá đông khách. Một bình luận khác nhận xét mô hình quán vừa tiên phong vừa “điên rồ”.
Ý tưởng quán bar nhà tù cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, có người cho rằng “quá lố đến mức khó hiểu”.
“Nhà tù vốn dùng để trừng phạt, giáo dục và cải tạo tội phạm, do đó biến không gian cho mục đích giải trí có thể làm giảm đi sự tôn trọng pháp luật, đồng thời thiếu tôn trọng các nạn nhân thực sự cùng gia đình họ”, một ý kiến cho biết.
Mô hình quán bar “nhà tù” cũng xuất hiện ở Australia và một số nước châu Âu, như Alcotraz trên phố Brick Lane, London, khai trương từ khoảng năm 2018. Quán lấy ý tưởng từ nhà tù Alcatraz ở vịnh San Francisco, phía bắc bang California, bờ Tây nước Mỹ, nơi từng giam giữ hơn 1.500 tù nhân từ năm 1934 đến 1963, trong đó có những trùm buôn lậu rượu khét tiếng thời kỳ cấm rượu 1920 – 1930 như Al Capone và George “Machine Gun” Kelly.
Điểm khác biệt của quán là khách phải tự mang rượu vào, nhân viên sẽ dùng loại rượu đó để pha chế đồ uống theo yêu cầu. Cách phục vụ được thực hiện theo phong cách bí mật, tạo cảm giác lén lút như đang tham gia một cuộc vượt ngục.
Quán Alcotraz trên phố Brick Lane, London. Ảnh: Eduardo Pramio/Instagram
“Cơn sốt” Labubu đã kéo lợi nhuận hãng đồ chơi Trung Quốc Pop Mart tăng gần 400%. Lợi nhuận tăng 4 lần trong 6 tháng đầu năm 2025, thông tin này cũng giúp cổ phiếu Pop Mart tăng 8% trên sàn chứng khoán Hong Kong (Trung Quốc).
Doanh thu của Pop Mart đã tăng hơn 204% so với cùng kỳ năm trước, đạt gần 14 tỷ nhân dân tệ (1,93 tỷ USD), trong khi lợi nhuận ròng tăng vọt 400% lên hơn 4,5 tỷ nhân dân tệ (627 triệu USD) trong 6 tháng đầu năm 2025. Cả 2 số liệu này đều vượt xa dự báo tháng trước của hãng, theo CNBC.
Từ đầu năm, mã cổ phiếu của hãng đồ chơi Trung Quốc này đã tăng hơn 200%. Vốn hóa của Pop Mart hiện cao hơn các “gã khổng lồ” như Mattel (nhà sản xuất búp bê Barbie) và Sanrio (nhà sản xuất Hello Kitty).
Đáng chú ý, các sản phẩm búp bê Labubu của công ty liên tục gây sốt toàn cầu khi nhiều người bắt gặp chúng trên túi xách của nhiều ngôi sao nổi tiếng như Lisa (BlackPink) hay Rihanna.
Pop Mart xếp Labubu vào nhóm “The Monster” (quái vật). Các sản phẩm trong nhóm này mang về doanh thu 4,8 tỷ nhân dân tệ (khoảng 668 triệu USD) trong nửa đầu năm, đóng góp gần 35% tổng doanh thu. Hãng đồ chơi này tiết lộ sẽ liên tục tăng nguồn cung búp bê Labubu đang cháy hàng trên toàn cầu.
Hoạt động kinh doanh chính của Pop Mart là sản xuất và bán đồ chơi sưu tầm, trong đó nhiều sản phẩm được hợp tác cùng các nghệ sĩ nổi tiếng cũng như bán theo hình thức “hộp mù” (blind box).
Khách hàng sẽ chi khoảng 10-20 USD nhưng không biết mình nhận được sản phẩm nào cho đến khi mở hộp.
Theo CEO Pop Mart Wang Ning, công ty đồ chơi của ông đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu doanh thu 20 tỷ nhân dân tệ (tương đương 2,78 tỷ USD) trong năm 2025, đồng thời khẳng định mức 30 tỷ (tương đương 4,18 tỷ USD) trong năm nay cũng “nằm trong tầm tay”.
“Chúng tôi vẫn rất lạc quan về các thị trường quốc tế và tin rằng dư địa tăng trưởng còn rất lớn. Dự báo, doanh số tại thị trường Bắc Mỹ và châu Á – Thái Bình Dương trong năm nay sẽ tương đương doanh số mà thị trường Trung Quốc đạt được vào năm 2024”, ông Ning nói thêm.
Bên cạnh đó, công ty cũng sẽ bước vào giai đoạn mở rộng cửa hàng với tốc độ nhanh chóng trong vòng 1-2 năm tới cùng kế hoạch khai trương thêm 10 cửa hàng ngay trong năm nay tại thị trường Mỹ, theo Reuters.
Mục tiêu tiếp theo của Pop Mart là xây dựng một “đế chế kiểu Disney”. Ban lãnh đạo cho biết hãng kỳ vọng các nhân vật của Pop Mart sẽ xuất hiện trong phim hoạt hình và công viên giải trí dù những dự án này có thể chưa mang lại nguồn thu lớn trong ngắn hạn.
Khu vực châu Á – Thái Bình Dương (ngoại trừ Trung Quốc) hiện là thị trường quốc tế lớn nhất của Pop Mart, với doanh thu tăng trên 257% và vượt 2,8 tỷ nhân dân tệ (tương đương 390 triệu USD) so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, châu Mỹ là thị trường quốc tế lớn thứ hai khi doanh thu được ghi nhận tăng hơn 1.000%.
Ba cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT 2025. Thí sinh có thể tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT từ 8h ngày 16/7 trên VnExpress hoặc hệ thống tra cứu của ngành giáo dục.
Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến công bố điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025 vào 8h ngày 16/7. Phụ huynh và thí sinh có thể tra cứu điểm thi theo ba cách.
Cách thứ nhất là truy cập vào trang tra cứu điểm thi của VnExpress tại: https://diemthi.vnexpress.net, sau đó nhập số báo danh và bấm “Tìm kiếm”.
Ngoài điểm thi, thí sinh sẽ có thêm thông tin về phổ điểm các môn, tổ hợp xét tuyển đại học, top thí sinh có điểm cao nhất ở từng môn. VnExpress cũng gợi ý danh sách nhóm ngành, trường có điểm chuẩn năm ngoái tiệm cận mức điểm mà thí sinh đạt được.
Ví dụ, thí sinh đạt 26 điểm tổ hợp A00 (Toán, Lý, Hóa), trang sẽ gợi ý một số trường có ngành lấy điểm chuẩn năm ngoái quanh mức này, nêu chi tiết thí sinh thiếu hoặc thừa bao nhiêu điểm so với năm ngoái. Đây có thể là căn cứ hữu ích để thí sinh cân nhắc đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng trên hệ thống xét tuyển của Bộ.
Ngoài ra, phụ huynh, thí sinh có thể tham khảo điểm chuẩn của trường, ngành trong vài năm trở lại đây, một số thông tin tuyển sinh khác như tổ hợp, học phí tại Trang tra cứu đại học.
Giao diện trang tra cứu điểm thi của VnExpress.
Cách tra cứu điểm thi thứ hai là thông qua hệ thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thí sinh truy cập https://thisinh.thitotnghiepthpt.edu.vn/, dùng tài khoản đã được cung cấp khi đăng ký thi tốt nghiệp để đăng nhập, rồi bấm tra cứu kết quả.
Cuối cùng, phụ huynh và thí sinh có thể xem điểm thi tốt nghiệp THPT qua website của Sở Giáo dục và Đào tạo. Việc công bố điểm sẽ theo 34 tỉnh, thành sau sáp nhập.
Hơn 1,16 triệu thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT hôm 26-27/6. Trong đó, gần 1,14 triệu thí sinh thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) và hơn 26.700 theo chương trình cũ (2006).
Thí sinh theo chương trình mới làm bài hai môn bắt buộc là Ngữ văn và Toán, cùng hai môn tự chọn trong các môn: Hóa học, Vật lý, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ (Nông nghiệp, Công nghiệp), Ngoại ngữ (7 thứ tiếng).
Thí sinh theo chương trình cũ làm bài Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ cùng bài tự chọn Khoa học tự nhiên (Hóa học, Vật lý, Sinh học) hoặc Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân).
Sau khi biết điểm, thí sinh có 10 ngày để nộp đơn phúc khảo nếu muốn, hạn cuối là 25/7. Thí sinh sẽ nhận được giấy chứng nhận kết quả thi, chứng nhận tốt nghiệp tạm thời, học bạ THPT, chậm nhất vào 22/7.
Thời gian đăng ký, điều chỉnh và bổ sung nguyện vọng xét tuyển đại học là từ 16/7 đến 17h ngày 28/7, không giới hạn số lần. Thí sinh nộp lệ phí xét tuyển trực tuyến từ 29/7 đến 17h ngày 5/8.
Điểm chuẩn đại học năm 2025 được công bố trước 17h ngày 22/8.
