Nhiều người trẻ bước vào giai đoạn thắt chặt chi tiêu chưa từng có. Lương không tăng, chi phí sinh hoạt ngày một đắt đỏ, trong khi nguy cơ mất việc luôn rình rập. Không còn cách nào khác, họ buộc phải tính toán từng đồng, cắt giảm những khoản chi không cần thiết.
Cắt giảm tối đa chi tiêu
Nếu trước đây, ghé quán cà phê mỗi sáng hay ăn trưa ở hàng quán là chuyện hiển nhiên, thì giờ đây, người trẻ thắt chặt chi tiêu. Nguyễn Hoàng Giang (29 tuổi, ngụ Q.Tân Bình, TP.HCM), từng duy trì thói quen cố định mỗi ngày: trưa cùng đồng nghiệp ăn cơm tiệm, mỗi bữa ít nhất 50.000 đồng, rồi tan làm lại kéo nhau ra quán cà phê, mỗi ly từ 40.000 – 50.000 đồng. Chưa kể tiền ăn sáng, phí chơi thể thao hay những khoản chi tiêu không tên khác. Nhưng khi nhìn lại tài chính cá nhân, Giang giật mình nhận ra chỉ riêng khoản này đã tốn vài triệu đồng/tháng.
Người trẻ bắt đầu thắt chặt chi tiêu, mua hàng có chọn lọc, từ bỏ lối sống xa xỉ
Theo Giang, việc cắt giảm chi tiêu không chỉ là lựa chọn mà là điều bắt buộc. “Công ty mình bất ngờ tuyên bố phá sản ngay sau tết, chỉ đền bù 2 tháng lương rồi cho nhân viên nghỉ việc. Mọi kế hoạch trước đó đều phải thay đổi, ưu tiên lớn nhất lúc này là cắt giảm tối đa chi tiêu để duy trì cuộc sống cho đến khi tìm được công việc mới”, Giang chia sẻ.
Anh bắt đầu bằng những thay đổi nhỏ nhưng hiệu quả: tự pha cà phê, đựng trong bình giữ nhiệt, mỗi sáng chỉ mất vài phút nhưng tiết kiệm đáng kể. Bữa trưa cũng tự nấu từ tối hôm trước, sáng chỉ cần hâm nóng. “Ban đầu hơi bất tiện, nhưng sau một tháng, mình tiết kiệm được gần 2 triệu đồng. Quan trọng hơn, ăn uống cũng lành mạnh hơn, không còn lo thực phẩm ngoài hàng có đảm bảo vệ sinh hay không”, Giang nói.
“Công ty phá sản là điều không ai mong muốn, nhưng cũng là dịp để mình nhìn lại bản thân, học hỏi thêm và tìm một môi trường phù hợp hơn. Trước đây, mình chỉ nghĩ đơn giản là đi làm, nhận lương hằng tháng mà không đầu tư nhiều vào bản thân. Nhưng khi rơi vào hoàn cảnh này, mới thấy việc trau dồi kỹ năng, mở rộng mối quan hệ quan trọng thế nào”, Giang chia sẻ.
Còn Đặng Thanh Phong (30 tuổi, ngụ TP.Thủ Đức, TP.HCM) cho biết anh quyết định dọn về ở ghép với một người bạn để giảm chi phí thuê nhà, sau khi công ty bắt đầu cắt giảm nhân sự. Sau tết, mỗi thứ đều tăng giá thêm một chút khiến Phong cảm thấy lo lắng. Áp lực tài chính và nỗi lo mất việc khiến anh nhiều đêm mất ngủ, buộc anh nhanh chóng điều chỉnh lối sống để thích nghi.
“Trước đây, mình đi làm bằng xe máy, tốn không ít tiền xăng và gửi xe. Tuy nhiên trong tình hình này, mình phải cân nhắc lại mọi chi tiêu. Giờ mình chuyển sang mua vé metro tháng chỉ với 300.000 đồng, di chuyển thoải mái mà không lo phát sinh thêm chi phí. Ban đầu hơi bất tiện vì phải điều chỉnh lịch trình, nhưng mỗi tháng tiết kiệm được gần 1 triệu đồng. Nghĩ đến khoản tiền để dành được trong lúc kinh tế bấp bênh, mình thấy hoàn toàn xứng đáng”, Phong chia sẻ.
Tiết kiệm là cần thiết nhưng…
Việc cắt giảm chi tiêu là điều tất yếu, nhưng không phải ai cũng biết cách tiết kiệm hợp lý. Một số người trẻ vì muốn giữ túi tiền mà vô tình cắt giảm cả những thứ thiết yếu, đặc biệt là dinh dưỡng. Họ chấp nhận những bữa ăn đạm bạc, lặp đi lặp lại, chỉ để giảm bớt áp lực tài chính. Có người còn bỏ cả ăn sáng…
Nhiều người chuyển sang sử dụng phương tiện giao thông công cộng để tiết kiệm chi phí di chuyển
Theo ThS-BS CK2 Châu Tố Uyên, Hội Thầy thuốc trẻ TP.HCM, nhiều bạn trẻ hiện nay đang tiết kiệm một cách cực đoan, cắt giảm cả những bữa ăn quan trọng như bữa sáng, hoặc chỉ ăn bánh mì, thức ăn nhanh… để giảm chi phí. Lâu dài, điều này có thể gây thiếu hụt vi chất, làm suy giảm trí nhớ, ảnh hưởng đến sức đề kháng và hiệu suất làm việc.
“Tiết kiệm là tốt, nhưng sức khỏe vẫn phải đặt lên hàng đầu. Các bạn cần ăn đủ theo tháp dinh dưỡng, đặc biệt là không được bỏ bữa sáng. Đây là bữa ăn quan trọng nhất trong ngày, cung cấp năng lượng để duy trì sự tỉnh táo, tăng hiệu suất làm việc”, bác sĩ Uyên nhấn mạnh. Bác sĩ cũng cho rằng chế độ ăn uống khoa học không chỉ giúp tiết kiệm chi phí y tế về sau mà còn duy trì sức khỏe ổn định, đảm bảo năng lượng để làm việc và phát triển bản thân mỗi ngày.
Bên cạnh việc tiết kiệm, ông Nguyễn Hoàng Dũng, chuyên gia kinh tế, nguyên Giám đốc Nghiên cứu và Phát triển, Viện Kinh tế và Quản lý TP.HCM, cho rằng người trẻ cần biết cách quản lý tài chính hiệu quả để tránh rơi vào tình trạng “thắt lưng buộc bụng” quá mức. Có nhiều phương pháp đơn giản nhưng giúp kiểm soát tiền bạc tốt hơn.
Theo ông Dũng, một trong những cách phổ biến là quy tắc 50/30/20. Nghĩa là mỗi tháng, bạn chia thu nhập của mình thành ba phần: 50% dành cho các nhu cầu thiết yếu như tiền nhà, ăn uống, điện nước; 30% cho những chi tiêu cá nhân như mua sắm, giải trí, du lịch; 20% còn lại để tiết kiệm, đầu tư hoặc trả nợ. Cách này giúp bạn vừa đảm bảo các khoản chi tiêu quan trọng, vừa có quỹ dự phòng mà vẫn duy trì một cuộc sống cân bằng.
Ngoài ra, ông Dũng cũng chia sẻ nhiều người áp dụng phương pháp phong bì. Mỗi khi nhận lương, họ chia tiền mặt thành các phong bì riêng cho từng khoản chi, chẳng hạn một phong bì cho tiền ăn, một phong bì cho tiền đi lại, một phong bì cho tiết kiệm. Khi một phong bì cạn tiền, nghĩa là khoản chi đó đã đến giới hạn, giúp bạn kiểm soát ngân sách tốt hơn, tránh tiêu xài quá tay.
Ông Dũng khuyên bạn có thể sử dụng các ứng dụng quản lý tài chính để theo dõi thu chi. Các ứng dụng này giúp ghi lại từng khoản chi nhỏ nhất, từ ly cà phê buổi sáng đến hóa đơn điện nước, từ đó bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về dòng tiền của mình, biết mình đã tiêu vào đâu và có điều chỉnh hợp lý hơn.
Quan trọng nhất là thiết lập mục tiêu tài chính rõ ràng. Ông Dũng nói bạn hãy xác định muốn gì trong 1 năm, 5 năm tới, ví dụ như mua một chiếc xe, tích lũy để mua nhà hay đầu tư để có thu nhập thụ động. Khi có mục tiêu cụ thể, bạn sẽ có động lực để tiết kiệm hơn, thay vì chỉ cắt giảm chi tiêu mà không biết mình đang hướng đến điều gì. “Việc thắt chặt chi tiêu là cần thiết, nhưng nếu chỉ tập trung vào tiết kiệm mà không có chiến lược tài chính dài hạn, bạn sẽ khó có được sự ổn định lâu dài. Quan trọng là biết cách cân bằng, vừa tiết kiệm hợp lý, vừa đảm bảo tài chính vững vàng cho tương lai”, ông Dũng nhấn mạnh.
Ở quán bar ‘nhà tù’, khách sẽ mặc trang phục tù nhân, ký vào ‘bản thú tội’, nhận hồ sơ tội phạm rồi được dẫn vào phòng giam. Xu hướng mới, quán bar cho khách thử đi tù.
Lấy cảm hứng từ loạt phim “Orange is the New Black” của Netflix, quán bar mang phong cách nhà tù nằm ở nhiều nơi như Thanh Đào thuộc phía đông tỉnh Sơn Đông; Hàng Châu ở phía bắc tỉnh Chiết Giang; Trùng Khánh ở phía tây nam Trung Quốc. Khách sẽ mặc bộ đồ liền màu cam để hoá thân tù nhân. Không gian bên trong trang trí song sắt, báo cũ, hình vẽ graffiti và ảnh nghi phạm.
Khu vực khách ngồi cũng được chia thành từng “phòng giam”, trong đó có “phòng thẩm vấn” với các dụng cụ trừng phạt như còng tay, xích chân và gậy.
Thức uống gồm cocktail, soda và cà phê có giá khoảng 50 tệ (170.000 đồng) mỗi món. Một số chi nhánh yêu cầu khách trả thêm 10 tệ để thuê trang phục.
Khách vào quán phải ký vào “biên bản thú tội” và nhận “hồ sơ tội phạm” trong đó ghi rõ “tội danh” mà họ bị gán, đồng thời chụp ảnh trước khi được đưa đến “phòng giam” hay khu vực thưởng thức đồ uống.
Nhân viên quầy bar mặc đồng phục cảnh sát và tương tác với khách như những người giám sát trong trại giam, ví dụ nhắc nhở tuân thủ “nội quy nhà tù”, hỏi khách về “tội danh”, hoặc nhắc khách không được phá hoại bàn ghế.
Ý tưởng độc đáo thu hút khách trải nghiệm và người dùng mạng xã hội.
“Ánh sáng, cách trang trí và không gian quán mang lại cảm giác nhập vai thú vị, đồng thời có nhiều góc chụp ảnh độc lạ”, một người nói trên mạng xã hội, cho biết đã rủ bạn bè cùng trải nghiệm.
Một khách khác cho biết khi đến chi nhánh Hàng Châu vào khoảng 10 giờ tối trong ngày thường, họ phải chờ gần 20 phút mới được vào do quá đông khách. Một bình luận khác nhận xét mô hình quán vừa tiên phong vừa “điên rồ”.
Ý tưởng quán bar nhà tù cũng vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, có người cho rằng “quá lố đến mức khó hiểu”.
“Nhà tù vốn dùng để trừng phạt, giáo dục và cải tạo tội phạm, do đó biến không gian cho mục đích giải trí có thể làm giảm đi sự tôn trọng pháp luật, đồng thời thiếu tôn trọng các nạn nhân thực sự cùng gia đình họ”, một ý kiến cho biết.
Mô hình quán bar “nhà tù” cũng xuất hiện ở Australia và một số nước châu Âu, như Alcotraz trên phố Brick Lane, London, khai trương từ khoảng năm 2018. Quán lấy ý tưởng từ nhà tù Alcatraz ở vịnh San Francisco, phía bắc bang California, bờ Tây nước Mỹ, nơi từng giam giữ hơn 1.500 tù nhân từ năm 1934 đến 1963, trong đó có những trùm buôn lậu rượu khét tiếng thời kỳ cấm rượu 1920 – 1930 như Al Capone và George “Machine Gun” Kelly.
Điểm khác biệt của quán là khách phải tự mang rượu vào, nhân viên sẽ dùng loại rượu đó để pha chế đồ uống theo yêu cầu. Cách phục vụ được thực hiện theo phong cách bí mật, tạo cảm giác lén lút như đang tham gia một cuộc vượt ngục.
Quán Alcotraz trên phố Brick Lane, London. Ảnh: Eduardo Pramio/Instagram
“Cơn sốt” Labubu đã kéo lợi nhuận hãng đồ chơi Trung Quốc Pop Mart tăng gần 400%. Lợi nhuận tăng 4 lần trong 6 tháng đầu năm 2025, thông tin này cũng giúp cổ phiếu Pop Mart tăng 8% trên sàn chứng khoán Hong Kong (Trung Quốc).
Doanh thu của Pop Mart đã tăng hơn 204% so với cùng kỳ năm trước, đạt gần 14 tỷ nhân dân tệ (1,93 tỷ USD), trong khi lợi nhuận ròng tăng vọt 400% lên hơn 4,5 tỷ nhân dân tệ (627 triệu USD) trong 6 tháng đầu năm 2025. Cả 2 số liệu này đều vượt xa dự báo tháng trước của hãng, theo CNBC.
Từ đầu năm, mã cổ phiếu của hãng đồ chơi Trung Quốc này đã tăng hơn 200%. Vốn hóa của Pop Mart hiện cao hơn các “gã khổng lồ” như Mattel (nhà sản xuất búp bê Barbie) và Sanrio (nhà sản xuất Hello Kitty).
Đáng chú ý, các sản phẩm búp bê Labubu của công ty liên tục gây sốt toàn cầu khi nhiều người bắt gặp chúng trên túi xách của nhiều ngôi sao nổi tiếng như Lisa (BlackPink) hay Rihanna.
Pop Mart xếp Labubu vào nhóm “The Monster” (quái vật). Các sản phẩm trong nhóm này mang về doanh thu 4,8 tỷ nhân dân tệ (khoảng 668 triệu USD) trong nửa đầu năm, đóng góp gần 35% tổng doanh thu. Hãng đồ chơi này tiết lộ sẽ liên tục tăng nguồn cung búp bê Labubu đang cháy hàng trên toàn cầu.
Hoạt động kinh doanh chính của Pop Mart là sản xuất và bán đồ chơi sưu tầm, trong đó nhiều sản phẩm được hợp tác cùng các nghệ sĩ nổi tiếng cũng như bán theo hình thức “hộp mù” (blind box).
Khách hàng sẽ chi khoảng 10-20 USD nhưng không biết mình nhận được sản phẩm nào cho đến khi mở hộp.
Theo CEO Pop Mart Wang Ning, công ty đồ chơi của ông đang đi đúng hướng để đạt mục tiêu doanh thu 20 tỷ nhân dân tệ (tương đương 2,78 tỷ USD) trong năm 2025, đồng thời khẳng định mức 30 tỷ (tương đương 4,18 tỷ USD) trong năm nay cũng “nằm trong tầm tay”.
“Chúng tôi vẫn rất lạc quan về các thị trường quốc tế và tin rằng dư địa tăng trưởng còn rất lớn. Dự báo, doanh số tại thị trường Bắc Mỹ và châu Á – Thái Bình Dương trong năm nay sẽ tương đương doanh số mà thị trường Trung Quốc đạt được vào năm 2024”, ông Ning nói thêm.
Bên cạnh đó, công ty cũng sẽ bước vào giai đoạn mở rộng cửa hàng với tốc độ nhanh chóng trong vòng 1-2 năm tới cùng kế hoạch khai trương thêm 10 cửa hàng ngay trong năm nay tại thị trường Mỹ, theo Reuters.
Mục tiêu tiếp theo của Pop Mart là xây dựng một “đế chế kiểu Disney”. Ban lãnh đạo cho biết hãng kỳ vọng các nhân vật của Pop Mart sẽ xuất hiện trong phim hoạt hình và công viên giải trí dù những dự án này có thể chưa mang lại nguồn thu lớn trong ngắn hạn.
Khu vực châu Á – Thái Bình Dương (ngoại trừ Trung Quốc) hiện là thị trường quốc tế lớn nhất của Pop Mart, với doanh thu tăng trên 257% và vượt 2,8 tỷ nhân dân tệ (tương đương 390 triệu USD) so với cùng kỳ năm ngoái. Ngoài ra, châu Mỹ là thị trường quốc tế lớn thứ hai khi doanh thu được ghi nhận tăng hơn 1.000%.
Ba cách tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT 2025. Thí sinh có thể tra cứu điểm thi tốt nghiệp THPT từ 8h ngày 16/7 trên VnExpress hoặc hệ thống tra cứu của ngành giáo dục.
Bộ Giáo dục và Đào tạo dự kiến công bố điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2025 vào 8h ngày 16/7. Phụ huynh và thí sinh có thể tra cứu điểm thi theo ba cách.
Cách thứ nhất là truy cập vào trang tra cứu điểm thi của VnExpress tại: https://diemthi.vnexpress.net, sau đó nhập số báo danh và bấm “Tìm kiếm”.
Ngoài điểm thi, thí sinh sẽ có thêm thông tin về phổ điểm các môn, tổ hợp xét tuyển đại học, top thí sinh có điểm cao nhất ở từng môn. VnExpress cũng gợi ý danh sách nhóm ngành, trường có điểm chuẩn năm ngoái tiệm cận mức điểm mà thí sinh đạt được.
Ví dụ, thí sinh đạt 26 điểm tổ hợp A00 (Toán, Lý, Hóa), trang sẽ gợi ý một số trường có ngành lấy điểm chuẩn năm ngoái quanh mức này, nêu chi tiết thí sinh thiếu hoặc thừa bao nhiêu điểm so với năm ngoái. Đây có thể là căn cứ hữu ích để thí sinh cân nhắc đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng trên hệ thống xét tuyển của Bộ.
Ngoài ra, phụ huynh, thí sinh có thể tham khảo điểm chuẩn của trường, ngành trong vài năm trở lại đây, một số thông tin tuyển sinh khác như tổ hợp, học phí tại Trang tra cứu đại học.
Giao diện trang tra cứu điểm thi của VnExpress.
Cách tra cứu điểm thi thứ hai là thông qua hệ thống của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thí sinh truy cập https://thisinh.thitotnghiepthpt.edu.vn/, dùng tài khoản đã được cung cấp khi đăng ký thi tốt nghiệp để đăng nhập, rồi bấm tra cứu kết quả.
Cuối cùng, phụ huynh và thí sinh có thể xem điểm thi tốt nghiệp THPT qua website của Sở Giáo dục và Đào tạo. Việc công bố điểm sẽ theo 34 tỉnh, thành sau sáp nhập.
Hơn 1,16 triệu thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT hôm 26-27/6. Trong đó, gần 1,14 triệu thí sinh thi theo chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) và hơn 26.700 theo chương trình cũ (2006).
Thí sinh theo chương trình mới làm bài hai môn bắt buộc là Ngữ văn và Toán, cùng hai môn tự chọn trong các môn: Hóa học, Vật lý, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ (Nông nghiệp, Công nghiệp), Ngoại ngữ (7 thứ tiếng).
Thí sinh theo chương trình cũ làm bài Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ cùng bài tự chọn Khoa học tự nhiên (Hóa học, Vật lý, Sinh học) hoặc Khoa học xã hội (Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân).
Sau khi biết điểm, thí sinh có 10 ngày để nộp đơn phúc khảo nếu muốn, hạn cuối là 25/7. Thí sinh sẽ nhận được giấy chứng nhận kết quả thi, chứng nhận tốt nghiệp tạm thời, học bạ THPT, chậm nhất vào 22/7.
Thời gian đăng ký, điều chỉnh và bổ sung nguyện vọng xét tuyển đại học là từ 16/7 đến 17h ngày 28/7, không giới hạn số lần. Thí sinh nộp lệ phí xét tuyển trực tuyến từ 29/7 đến 17h ngày 5/8.
Điểm chuẩn đại học năm 2025 được công bố trước 17h ngày 22/8.
