Canh bạc 52 tỷ USD của Jack Ma hồi sinh Alibaba ngoạn mục: Đánh bại DeepSeek để giành hợp đồng từ Apple, dù ở ẩn nhưng vẫn lãnh đạo công ty chuyển hướng khỏi TMĐT
Trong khi ở ẩn, Jack Ma đã âm thầm thực hiện một cuộc cải tổ để hồi sinh Alibaba và chính thức trở lại trước truyền thông. Đây cũng là lý do iPhone tại Trung Quốc chọn Alibaba chứ không phải DeepSeek. Canh bạc 52 tỷ USD của Jack Ma hồi sinh Alibaba.
Canh bạc 52 tỷ USD của Jack Ma hồi sinh Alibaba, tờ Financial Times (FT) cho hay mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) Qwen của Alibaba đã được Apple chọn để chạy các chức năng AI trên iPhone tại Trung Quốc, trong khi Jack Ma xuất hiện trở lại trên truyền thông cùng nhà lãnh đạo đất nước.
Đáng nói hơn, Apple đã cân nhắc DeepSeek, nhưng nhà táo khuyết cuối cùng lại chọn đế chế của Jack Ma cho thị trường Trung Quốc.
Những dấu hiệu này đã cho thấy sự hồi sinh ngoạn mục của Jack Ma cũng như Alibaba, nhưng đằng sau đó là cả một canh bạc mang tên trí thông minh nhân tạo (AI) của huyền thoại làng công nghệ Trung Quốc trong thời gian ở ẩn.
Tháng 2/2025, Alibaba tuyên bố sẵn sàng chi 380 tỷ Nhân dân tệ (52,5 tỷ USD) để xây dựng cơ sở hạ tầng AI trong 3 năm tới, nhiều hơn tổng số tiền mà tập đoàn này đã chi trong 10 năm qua.
Theo FT, chính Jack Ma đã âm thầm chủ trì cuộc chuyển đổi chiến lược này khi vẫn đang bị “lưu đày”.
Xin được nhắc rằng vào cuối năm 2022, khi Trung Quốc đang nới lỏng ba năm kiểm soát đại dịch thì Alibaba, đế chế thương mại điện tử (TMĐT) khổng lồ của Jack Ma đã bị các cơ quan quản lý điều tra còn đối thủ cạnh tranh thì lấy mất thị phần.
Giá cổ phiếu Alibaba đang hồi phục
Giá cổ phiếu của công ty đã giảm 80% so với mức đỉnh điểm. Bản thân vị tỷ phú này đã chuyển đến Tokyo, rút lui khỏi tầm nhìn của công chúng sau khi mất đi sự ủng hộ của Bắc Kinh.
Thế rồi nguồn tin thân cận của FT cho hay vào tháng 11/2024, sự thành công của ChatGPT đã khiến Jack Ma nhận ra Alibaba đang sa sút đến mức nào khi đế chế của mình không còn chạy đua những công nghệ tiên tiến nhất trên thế giới.
Kể từ đó, Jack Ma đã âm thầm gieo mầm hàng loạt cuộc chuyển đổi, từ tập trung phát triển TMĐT sang AI.
Trong 2 năm kể từ khi ChatGPT ra mắt, Jack Ma đã thầm lặng chủ trì một cuộc chuyển mình chiến lược được kỳ vọng sẽ đưa Alibaba vào vị trí dẫn đầu trong nỗ lực triển khai AI trên toàn quốc của Trung Quốc.
Tờ FT nhận định Alibaba đang có vị thế cao nhất trong việc tận dụng sự bùng nổ AI tại Trung Quốc chứ không phải DeepSeek. Trong ba năm qua, gã khổng lồ công nghệ này đã tăng cường đầu tư vào AI, hỗ trợ các công ty khởi nghiệp, chi tiêu xa xỉ cho chip và thuê hàng chục nhà nghiên cứu.
Thành công của Qwen với Apple chỉ là một trong số vô vàn những thành công mà Alibaba đang hướng tới. Hiện Qwen cũng đang là LLM dẫn đầu thị trường Trung Quốc.
Đặc biệt động thái mang tính biểu tượng khi Jack Ma được chọn ngồi ở hàng ghế đầu cùng với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác tại một cuộc họp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 2/2025 đã kích thích các nhà đầu tư.
Giá cổ phiếu Alibaba đã tăng vọt 66% kể từ đầu năm đến nay.
Âm thầm cải tổ
Sự sụp đổ của Alibaba diễn ra rất nhanh khi vào đầu tháng 11/2020, đây là một trong những công ty có giá trị nhất thế giới với kế hoạch huy động phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) lớn nhất thế giới trị giá 34,5 tỷ USD cho Ant Group.
Thế nhưng những phát ngôn “vạ miệng” của Jack Ma đã khiến Trung Quốc đột ngột hủy bỏ đợt IPO của Ant, còn nhà sáng lập này thì bị triệu tập đến Bắc Kinh.
Kể từ đó, Jack Ma biến mất khỏi tầm mắt công chúng còn cổ phiếu Alibaba lao dốc. Hãng Ant đã phải trải qua 3 năm bị điều tra trước khi chịu án phạt lên tới hàng tỷ USD, đồng thời có động thái chia tách nhằm giảm sức mạnh độc quyền của công ty.
Tệ hơn, mảng TMĐT cốt lõi của Alibaba dần mất thị phần cho đối thủ khi những người mua sắm thuộc tầng lớp trung lưu trước đây trung thành với Taobao và Tmall thì nay bắt đầu đổ xô đến nền tảng giá rẻ của PDD Holdings (PDD, Temu).
Trong khi đó, ByteDance (TikTok) đã thu hút những người mua sắm trẻ tuổi bằng các video ngắn gây nghiện cùng làn sóng livestream bán hàng.
Lợi nhuận của Alibaba đã giảm xuống còn 10 tỷ USD vào năm 2023, ít hơn một nửa so với mức đỉnh điểm hai năm trước đó.
Vào thời điểm đó, mặc dù Jack Ma đã từ chức khỏi mọi chức vụ chính thức tại Alibaba nhưng tỷ phú này vẫn giữ liên lạc chặt chẽ với các giám đốc điều hành của công ty và vẫn là người ra quyết định quan trọng về các chiến lược của công ty.
Dù cố gắng hạ thấp ảnh hưởng từ sự ra đi của bản thân đến Alibaba nhưng sau khi chứng kiến đế chế của mình lung lay dữ dội, Jack Ma đã buộc phải hành động.
Đầu tiên, Jack Ma quyết định đưa người đồng sáng lập và đồng minh thân cận nhất của mình là Joe Tsai lên làm chủ tịch để ổn định tình hình
Nguồn tin của FT cho biết ban đầu Tsai không hứng thú với việc điều hành Alibaba nhưng chính Jack Ma đã thuyết phục ông tham gia. Vị tân chủ tịch này được giao nhiệm vụ thoái vốn khỏi nhiều tài sản không mang tính chiến lược và cải thiện vị thế của công ty với các nhà đầu tư.
Nỗ lực đầu tiên của Alibaba là chia tập đoàn thành 6 đơn vị quản lý độc lập nhưng đã buộc phải ngừng sau 6 tháng vì tâm lý nhà đầu tư chứng khoán quá yếu để chấp nhận.
Vì vậy Jack Ma và Tsai quyết định một chiến lược khác: Biến Alibaba từ một hãng TMĐT thành tập đoàn AI.
Sau đó, chuyên gia công nghệ Eddie Wu đã được chọn để kế nhiệm Daniel Zhang làm giám đốc điều hành.
Alibaba bắt đầu thực hiện một số khoản đầu tư nhỏ vào nghiên cứu LLM vào năm 2019. Đến khi ChatGPT bùng nổ thì công ty xây dựng thêm một nhóm nghiên cứu nội bộ cũng như bắt đầu rót tiền vào các công ty khởi nghiệp LLM.
Những khoản đầu tư này được quản lý bởi cựu CEO Zhang, người vẫn đang làm việc tại Alibaba với tư cách là giám đốc mảng điện toán đám mây.
Tuy nhiên CEO mới Eddie Wu đã phản đối với Jack Ma và Tsai khi cho rằng AI và điện toán đám mây sẽ mở ra chìa khóa tương lai cho Alibaba, bởi vậy nên được chính CEO nắm giữ.
Vậy là trong lễ ra mắt tháng 9/2023, Alibaba tuyên bố CEO Wu sẽ quản lý cả mảng điện toán đám mây, vốn từng được giao cho cựu CEO Zhang.
Với sự hậu thuẫn của Jack Ma và Tsai, CEO Wu bắt đầu bán hầu hết những bộ phận bán lẻ đang gặp khó khăn của Alibaba để phân bổ lại nguồn lực cho AI.
Đánh bại DeepSeek
Trong 15 tháng kể từ khi đảm nhiệm, CEO Wu đã chi 81 tỷ Nhân dân tệ (11 tỷ USD) cho chi tiêu vốn, tăng từ 34 tỷ Nhân dân tệ cách đây 15 tháng.
Công ty đã đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp, bao gồm Moonshot, MiniMax và Zhipu, với phần lớn khoản đầu tư vào điện toán đám mây và AI.
Jack Ma xuất hiện cùng các lãnh đạo doanh nghiệp Trung Quốc
Alibaba cũng đã tăng cường đội ngũ đào tạo mô hình của mình tại Qwen lên khoảng 100 người, trở thành một trong những đội ngũ nghiên cứu LLM lớn nhất Trung Quốc, đồng thời nhóm này cũng bắt đầu đưa ra ngày càng nhiều mô hình cạnh tranh hơn.
Trong khi nhà sản xuất iPhone sử dụng LLM của OpenAI tại Hoa Kỳ và các thị trường phương Tây khác, thì đối với thị trường Trung Quốc, họ phải lựa chọn một trong những mô hình đã được phê duyệt do một công ty trong nước phát triển và Qwen là cái tên được chọn.
Nguồn tin của FT cho hay Apple đã cân nhắc các mô hình tiên tiến tương tự khác của Trung Quốc nhưng đã chọn Qwen vì quan hệ đối tác này đòi hỏi sự hỗ trợ đáng kể từ các kỹ sư chuyên dụng và các nguồn lực nền tảng, những thứ không có sẵn tại các công ty khởi nghiệp nhỏ hơn như DeepSeek.
Thêm nữa, vị trí dẫn đầu của Alibaba trong mảng điện toán đám mây cùng nguồn lực cơ sở hạ tầng khiến Qwen hấp dẫn hơn so với DeepSeek, nhất là các khách hàng doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp đáng tin cậy lâu dài.
“Cuộc đua LLM là một cuộc chạy marathon chứ không chỉ là về hiệu suất của mô hình. Qwen có hiệu suất mạnh mẽ, trong khi mảng điện toán đám mây AliCloud có phạm vi bao phủ toàn diện hơn cho các nền tảng AI”, Phó chủ tịch Charlie Dai tại Forrester cho biết.
Tuy nhiên theo FT, trong khi Alibaba đã phát hành các mô hình AI ngày càng cạnh tranh thì họ lại không nhận được nhiều sự chú ý bên ngoài Trung Quốc do mọi người đổ dồn về OpenAI, Microsoft, Alphabet (Google), xAI của Elon Musk hay DeepSeek.
Hiện Alibaba đã lập ngân sách 39 tỷ Nhân dân tệ trong năm nay để mua chip AI, nhiều hơn 50% so năm ngoái và còn có thể cao hơn nếu tăng trưởng vượt kỳ vọng.
Ngoài ra, Alibaba cũng đang tìm cách cạnh tranh thu hút 1,1 tỷ cư dân mạng ở Trung Quốc khi áp dụng AI vào các sản phẩm thực tế.
Trong khi Qwen và Quark là câu trả lời của Alibaba cho ChatGPT và Gemini thì họ cũng đang phải cạnh tranh trực tiếp với Doubao của ByteDance và Yuanbao của Tencent, đi kèm với đó là những startup do DeepSeek dẫn đầu.
Tháng 3/2025, Qwen đã phát hành mẫu mới nhất của mình mang tên QwQ-32B, có thể tiết kiệm chi phí hơn R1 của DeepSeek dù cùng hiệu suất.
Ngoài ra, Alibaba đang đặt cược lớn vào Quark, một ứng dụng trình duyệt dùng trợ lý AI có khả năng suy luận.
Ngay cả các đơn vị TMĐT cốt lõi bao gồm Taobao và Tmall cũng đang được khuyến khích áp dụng nhiều công nghệ AI hơn. Các nhóm đang hợp tác chặt chẽ với các kỹ sư của Qwen để cùng phát triển các chức năng cải thiện hiệu quả và trải nghiệm của người dùng.
Trong cuộc họp báo cáo tài chính tháng 2/2025, CEO Wu tuyên bố mục tiêu của Alibaba là đạt được trí tuệ nhân tạo tổng quát hay AGI, nghĩa là AI có khả năng tư duy phản biện giống con người.
Nhằm cạnh tranh với các đối thủ tìm kiếm bằng AI như ChatGPT hay Bing AI, Google sẵn sàng thay đổi một phần quan trọng trên giao diện của sản phẩm.
Công ty tìm kiếm lớn nhất thế giới dự tính thay đổi giao diện trang web của mình. Cụ thể, tính năng AI Mode sẽ thay thế cho tiện ích “I’m Feeling Lucky” (bản tiếng Việt là Xem trang đầu tiên tìm được) ngay bên dưới thanh tìm kiếm, đặt cạnh nút “Google Search”.
Dù chưa được phổ biến rộng rãi, tính năng được đặt ở một vị trí trên giao diện mà CNBC cho rằng “Google hiếm khi thay đổi”, “bất động sản quý giá nhất”. Điều này cho thấy công ty đang rất nghiêm túc trong việc đưa AI vào trải nghiệm tìm kiếm cốt lõi, trong bối cảnh chịu áp lực cạnh tranh trong lĩnh vực tìm kiếm do AI tạo sinh dẫn đầu.
Tính năng này đã bắt đầu được triển khai cho một số người dùng trong tuần qua, một phát ngôn viên của Google xác nhận. Người này cũng cho biết công ty đang thử nghiệm tính năng mới thông qua “Labs”, đơn vị chuyên thử nghiệm dành cho người dùng đăng ký dùng thử. Tuy nhiên, không phải tính năng nào cũng sẽ được triển khai chính thức.
Các nhà đầu tư của Alphabet, công ty mẹ của Google, bắt đầu đưa ra lo ngại kể từ khi ChatGPT ra mắt vào tháng 11/2022. Họ cho rằng OpenAI có thể giành thị phần trong mảng tìm kiếm, bằng cách mang đến cho người dùng những cách thức mới để tra cứu thông tin trên mạng.
Tháng 10/2024, OpenAI ra mắt “ChatGPT Search”, đặt mình vào vị thế cạnh tranh trực tiếp hơn với các công cụ tìm kiếm như Google, Bing và Perplexity. Microsoft đã đầu tư gần 14 tỷ USD vào OpenAI, tuy nhiên ChatGPT lại cạnh tranh trực tiếp với chính các công cụ AI và tìm kiếm của hãng, như Copilot và Bing.
Trong khi đó, Gemini, sản phẩm AI chủ lực của Alphabet, đã cho thấy hiệu suất ngang bằng hoặc vượt trội so với các đối thủ hàng đầu. Theo một phân tích nội bộ, AI Gemini hiện có khoảng 35 triệu người dùng hoạt động hàng ngày, so với ước tính 160 triệu của ChatGPT.
Theo Statcounter, thị phần lưu lượng tìm kiếm toàn cầu của Google đã giảm khoảng 2% mỗi năm, từ 93% vào tháng 3/2023 xuống còn 89,71% cùng kỳ năm 2025. Phó chủ tịch cấp cao phụ trách mảng dịch vụ của Apple, Eddy Cue, cho biết vào ngày 7/5 rằng số lượt tìm kiếm Google qua trình duyệt Safari đã chứng kiến mức giảm lần đầu tiên trong lịch sử vào tháng 4.
Nhận định về điều này, Ming-Chi Kuo, nhà phân tích kỳ cựu về Apple cho rằng việc nghĩ rằng AI tạo sinh sẽ không ảnh hưởng đến mảng quảng cáo của Google là một sai lầm. “Các nhà cung cấp dịch vụ AI tạo sinh hiện vẫn chưa triển khai quảng cáo, vì vậy Google Ads vẫn là lựa chọn tốt nhất,” Kuo viết.
Theo báo cáo lần đầu của CNBC, Google đã bắt đầu thử nghiệm các thiết kế trang chủ nội bộ từ năm 2023. Một thiết kế tiềm năng khi đó gồm cho hiển thị 5 gợi ý câu hỏi bên dưới thanh tìm kiếm chính, thay thế cho nút “I’m Feeling Lucky” hiện tại. Google cũng thử nghiệm biểu tượng trò chuyện nhỏ nằm ở phía bên phải của thanh tìm kiếm.
Vào tháng 3, Google thông báo sẽ bắt đầu thử nghiệm AI Mode với một nhóm người dùng được chọn. Tuy nhiên, trong mô tả ban đầu, tính năng này được cho là sẽ được thử nghiệm trên trang kết quả tìm kiếm, chứ không phải trang chủ. Công ty gọi đây là một thử nghiệm nhằm mang đến khả năng “lý luận nâng cao, tư duy và xử lý đa phương tiện, giúp bạn trả lời cả những câu hỏi hóc búa nhất”.
CEO của chatbot AI nhất nhì thế giới thừa nhận: Chẳng ai hiểu AI hoạt động như thế nào. Khi chúng ta không hiểu rõ công cụ của mình, liệu nó có an toàn để sử dụng?
Trong một bài viết gây chấn động vừa được đăng tải trên trang web cá nhân, Dario Amodei – CEO của Anthropic, công ty đứng sau chatbot Claude – đã công khai thừa nhận một sự thật khó tin: không ai thực sự hiểu rõ cách AI hoạt động. Tuyên bố này đến từ người đứng đầu một trong những phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo hàng đầu thế giới, khiến nhiều người ngạc nhiên và lo ngại về công nghệ đang thay đổi cuộc sống hàng ngày của chúng ta.
” Khi một hệ thống AI tạo sinh thực hiện một việc gì đó, như tóm tắt một tài liệu tài chính, chúng ta không hề biết, ở mức độ cụ thể hay chính xác, tại sao nó đưa ra những lựa chọn đó – tại sao nó chọn từ ngữ này thay vì từ ngữ khác, hoặc tại sao đôi khi nó mắc lỗi dù thường xuyên chính xác ,” CEO Anthropic viết.
Ông tiếp tục thừa nhận rằng những người ngoài ngành AI có thể ngạc nhiên khi biết rằng ngay cả những người xây dựng công nghệ cũng ” không hiểu cách hoạt động của chính những sáng tạo AI của họ” và bất kỳ ai lo ngại về sự thiếu hiểu biết này đều “có quyền lo lắng .”
Để giải quyết vấn đề này, Amodei đã công bố kế hoạch tạo ra một “MRI cho AI” trong thập kỷ tới. Mục tiêu không chỉ là tìm hiểu cơ chế hoạt động của công nghệ, mà còn ngăn chặn bất kỳ mối nguy hiểm không lường trước nào liên quan đến bản chất bí ẩn hiện tại của nó. Theo ông, “sự thiếu hiểu biết này về cơ bản là chưa từng có trong lịch sử công nghệ.”
Điều này phần nào giải thích lý do Amodei và chị gái Daniela rời OpenAI vào cuối năm 2020 giữa những lo ngại về các thực hành an toàn của công ty do Sam Altman điều hành. Cụ thể, họ lo ngại rằng OpenAI đang gạt bỏ những quan ngại về an toàn để theo đuổi lợi nhuận. Amodei cùng năm đồng nghiệp cũ từ OpenAI đã thành lập Anthropic vào năm sau đó với mục tiêu xây dựng AI an toàn hơn – và một phần công việc này dường như tập trung vào việc tìm hiểu cơ chế hoạt động của công nghệ.
Trong những tháng gần đây, Amodei cho biết Anthropic không chỉ tập trung vào việc giúp “điều hướng” AI theo hướng có lợi cho nhân loại, mà còn nghiên cứu “khả năng hấp dẫn” rằng các nhà nghiên cứu cuối cùng có thể hiểu được cách hoạt động bên trong của các hệ thống này ” trước khi các mô hình đạt đến mức độ sức mạnh áp đảo .”
Để minh họa cho những nỗ lực này, CEO Anthropic đã chia sẻ về một thí nghiệm gần đây của công ty. Trong thí nghiệm, một “đội đỏ” cố tình đưa vào một vấn đề trong một mô hình AI (chẳng hạn như xu hướng khai thác lỗ hổng trong một nhiệm vụ) và giao cho các “đội xanh” nhiệm vụ tìm ra điều gì sai với nó. Nhiều đội xanh đã thành công trong việc phát hiện vấn đề, một số thậm chí đã áp dụng hiệu quả các công cụ diễn giải trong quá trình điều tra.
Mặc dù còn nhiều việc phải làm để mở rộng quy mô các “công cụ” này, nhưng thật thú vị khi biết rằng những người tại đối thủ lớn nhất của OpenAI không chỉ đang nỗ lực phát triển AI tiên tiến hơn, mà còn tự giao cho mình nhiệm vụ tìm hiểu lý do và cách thức hoạt động của nó.
“AI mạnh mẽ sẽ định hình vận mệnh của nhân loại,” Amodei kết luận, “và chúng ta xứng đáng hiểu được những sáng tạo của chính mình trước khi chúng biến đổi triệt để nền kinh tế, cuộc sống và tương lai của chúng ta.” Lời cảnh báo này từ người trong cuộc đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các công ty công nghệ trong việc phát triển những hệ thống mà họ chưa thực sự hiểu rõ, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nghiên cứu sâu hơn về cách hoạt động nội tại của AI trước khi công nghệ này trở nên quá mạnh để kiểm soát.
Một startup Mỹ đang gây tranh cãi dữ dội khi tuyên bố sẽ tạo ra AI có khả năng thay thế gần hết công việc của con người.
Mechanize – một công ty công nghệ mới tại Mỹ – đang trở thành tâm điểm tranh cãi toàn cầu khi công bố kế hoạch xây dựng AI có thể thay thế phần lớn các công việc mà con người đang làm. Theo tuyên bố chính thức được đăng tải ngày 17/4, Mechanize cho rằng giá trị thực sự của trí tuệ nhân tạo không nằm ở các chatbot đối thoại như ChatGPT mà ở khả năng tái định nghĩa toàn bộ hệ thống lao động và nền kinh tế.
Công ty này lập luận rằng các mô hình AI hiện tại vẫn chưa đủ mạnh để đảm nhiệm công việc một cách bền vững và đáng tin cậy. Chúng còn hạn chế về khả năng ghi nhớ dài hạn, phân tích đa phương thức (hình ảnh, video, văn bản), thiếu khả năng đưa ra kế hoạch dài hạn cũng như thực thi chính xác các chuỗi hành động.
Từ lý thuyết đến thực tiễn: Mechanize đang làm gì?
Để hiện thực hóa mục tiêu gây tranh cãi này, Mechanize đang tập trung xây dựng bộ dữ liệu riêng, cùng hệ thống đánh giá và môi trường huấn luyện chuyên biệt cho các AI tác nhân – những hệ thống có thể ra quyết định, lên kế hoạch và xử lý nhiệm vụ giống con người.
Không dừng lại ở việc huấn luyện mô hình, Mechanize đặt mục tiêu thay thế con người trong các công việc hành chính, phân tích, quản lý và thậm chí cả sáng tạo, bằng cách tự động hóa từ gốc các quy trình đó.
Mechanize đặt mục tiêu thay thế con người trong các công việc hành chính, phân tích, quản lý và thậm chí cả sáng tạo. Ảnh minh họa
Tranh cãi bùng nổ trong cộng đồng khoa học
Ngay khi thông tin được công bố, hàng loạt chuyên gia trong giới công nghệ và đạo đức AI đã lên tiếng phản đối. Trong đó, giáo sư Anthony Aguirre – nhà vật lý lý thuyết tại Đại học California – mô tả đây là “một hướng đi cực kỳ nguy hiểm, đe dọa đến sinh kế của hàng tỷ người”.
Theo ông, việc tự động hóa gần như toàn bộ nền kinh tế không chỉ là một thách thức kỹ thuật mà còn là một vấn đề đạo đức sâu sắc. Nếu không có cơ chế kiểm soát, sự phát triển như vậy có thể dẫn đến bất bình đẳng trầm trọng, phân hoá giàu nghèo và thất nghiệp hàng loạt.
Mechanize phản pháo: Tự động hóa sẽ mang lại thịnh vượng
Trước làn sóng phản đối, Tamay Besiroglu – đồng sáng lập Mechanize – phản bác rằng tự động hóa không khiến con người nghèo hơn mà sẽ giải phóng chúng ta khỏi lao động cực nhọc và mở ra một nền kinh tế thịnh vượng chưa từng có. Ông tin rằng AI có thể tạo ra nguồn hàng hóa và dịch vụ với chi phí gần như bằng 0, mang đến mức sống vượt xa hiện tại.
Theo Besiroglu, loài người sẽ không bị đào thải khỏi nền kinh tế, mà sẽ tham gia vào các lĩnh vực mới khó thay thế bởi máy móc, đặc biệt là các công việc mang tính sáng tạo, đồng cảm hoặc cần sự hiện diện thực tế.
Hậu thuẫn từ các “ông lớn” công nghệ
Mechanize không phải là một startup đơn độc. Dự án này đang nhận được sự hậu thuẫn tài chính từ nhiều tên tuổi lớn như Nat Friedman (cựu CEO GitHub), Patrick Collison (CEO Stripe), Jeff Dean (trưởng nhóm AI tại Google) cùng các nhà đầu tư danh tiếng tại Silicon Valley. Các quỹ mạo hiểm đang đặt cược vào Mechanize vì tin rằng công ty này đi trước một bước trong cuộc đua AI thế hệ mới.
Theo giới đầu tư, đội ngũ sáng lập Mechanize từng là những bộ óc chủ chốt tại Epoch AI – một tổ chức chuyên theo dõi tiến trình phát triển AI toàn cầu. Điều đó giúp họ có tầm nhìn dài hạn, thay vì chỉ chạy theo các xu hướng nhất thời.
Nỗi lo chung: Việc làm sẽ đi về đâu?
Trong khi Mechanize hứa hẹn về một tương lai tự động hóa lý tưởng, nhiều tổ chức nghiên cứu quốc tế lại đưa ra viễn cảnh u ám. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) từng cảnh báo có đến 60% việc làm tại các nền kinh tế phát triển có thể bị AI thay thế hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng trong vài năm tới.
Tại Anh, một nghiên cứu gần đây từ Viện Tony Blair dự đoán khoảng 3 triệu việc làm trong khu vực tư nhân sẽ biến mất vì AI. Nếu những hệ thống tác nhân ngày càng đủ thông minh để quản lý cả chuỗi hành động phức tạp, viễn cảnh con người bị thay thế hàng loạt là hoàn toàn có thể xảy ra.
